💢آیا عکس گرفتن از خانمی که حجاب از سر برداشته است حرام است؟
▫️حاشیه‌ای بر یک دیدگاه فقهی
🔸چند روزی است که فیلمی در فضای مجازی دست به دست می‌شود. فیلمی که در آن خانمی، یک روحانی جوان را مخاطب جیغ و داد خود قرار داده است که «چرا از من فیلم گرفتی؛ گوشیتو بده!»
اما داستان گفته می‌شود این بوده است که طلبه جوانی در درمانگاهی پس از تذکر به خانمی که روسری از سر برداشته، برای تذکری عملی، گوشی خود را روبه‌روی او می‌گیرد که آن خانم تصور کند فیلم عمل خلاف قانون اون ضبط شده است و طبیعتا روسری بر سر کند.
اما ماجرا طوری دیگر رقم می‌خورد. آن خانم شروع به مشاجره با طلبه می‌کند. فیلم این مشاجره از شبکه ضد ایرانی پخش می‌شود. جریانی سیاسی علیه نهی از منکر در کشور شکل می‌کنند... و ادامه ماجرا.
🔸اما حاشیه‌ای مهمتر از متن در این رویداد اتفاق می‌افتد. به نقل از یکی از اساتید حوزه سخنی در رسانه‌ها نقل می‌شود که: طلبه‌ای که در درمانگاه عکسبرداری کرده است، مرتکب خلاف دین شد!
البته اصل سخن آن استاد محترم حوزه این بود است که: «" اگر واقعاً آن طلبه مشغول فیلمبرداری شده باشد، که بعضی می‌گویند اینطور نبوده، عکس و فیلم گرفتن از کسی که منکری را انجام می‌دهد خود نیز منکر است. هم آن خانم که حجاب از سر برداشته مرتکب حرام شده و هم شما."»
حال سؤالی پیش می‌آید از این استاد محترم حوزه که دلیل حرمت کار این طلبه ناهی از منکر چیست؟
چه این کار انجام شده باشد یا انجام نشده باشد؛ اما دلیل این فتوا دادن چیست.
💢پاسخ احتمال
🔸اولین پاسخ احتمالی این است که این عمل طلبه، اشاعه فحشا و حرام است.
💢اما نقدی جدی به این پاسخ احتمالی
مسلم است که اشاعه فحشا از گناهان کبیره و حرام است. قرآن كريم دراين‌باره مى‌فرمايد:
(إِنَّ اَلَّذِينَ يُحِبُّونَ أَنْ تَشِيعَ اَلْفٰاحِشَةُ فِي اَلَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذٰابٌ أَلِيمٌ فِي اَلدُّنْيٰا وَ اَلْآخِرَةِ وَ اَللّٰهُ يَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لاٰ تَعْلَمُونَ).
اشاعه به معناى پخش، افشا و انتشار است و فحشا در لغت به معناى هرگونه رفتار و گفتار زشت و خصوص انحرافات و آلودگى‌هاى جنسى استعمال شده است؛ ولى در قرآن كريم، كلمه
«فاحشه» يا «فحشاء» غالباً در موارد انحرافات جنسى و آلودگى ناموسى به كار رفته‌اند و گاهى نيز در معناى وسيع نيز استعمال شده‌اند؛ خداوند مى‌فرمايد: (وَ اَلَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبٰائِرَ اَلْإِثْمِ وَ اَلْفَوٰاحِشَ)
«اشاعه فحشا» اقسام مختلفى دارد. برخى از اين اقسام عبارت‌اند از:
۱. دامن زدن به دروغ و تهمت و بازگو كردن آن براى ديگران؛
۲. ايجاد و تأسيس مراكزى كه موجب فساد و نشر فحشا هستند؛
۳. فراهم كردن وسايل يا مقدّمات معصيت ديگران يا تشويق آن‌ها به گناه؛
۴. ارتكاب گناه در ملأ عام و....
قرآن كريم تمامى اين اقسام را در آيه مذكور محكوم كرده است و به مروّجان و اشاعه‌دهندگان فحشا عذاب دردناك در دنيا و آخرت وعده داده است. واسطه‌گرى براى جمع‌كردن حرام در غالب موارد به‌صورت اشاعه فحشا محقق مى‌شود و حرمت اشاعه فحشا در غالب موارد، شامل واسطه‌گرى در جمع‌كردن حرام ميان زن و مرد يا ميان مردان يا ميان زنان مى‌شود. درنتيجه، حرمت اشاعه فحشا، بر حرمت واسطه‌گرى در جمع‌كردن حرام نيز دلالت مى‌كند.
در روايت محمد بن الفضيل که در توضیح این آیه است، آمده است:
«حَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى بْنِ الْمُتَوَكِّلِ قَالَ حَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى قَالَ حَدَّثَنِى سَهْلُ بْنُ زِيَادٍ الْآدَمِىُّ عَنْ يَحْيَى بْنِ الْمُبَارَكِ عَنْ عَبْدِاللَّهِ بْنِ جَبَلَةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَيْلِ عَنْ أَبِى‌الْحَسَنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عليهما السلام قَالَ: قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ الرَّجُلُ مِنْ إِخْوَانِى بَلَغَنِى عَنْهُ الشَّىْ‌ءُ الَّذِى أَكْرَهُهُ فَأَسْأَلُهُ عَنْهُ فَيُنْكِرُ ذَلِكَ وَ قَدْ أَخْبَرَنِى عَنْهُ قَوْمٌ ثِقَاتٌ. فَقَالَ لِى: يَا مُحَمَّدُ كَذِّبْ سَمْعَكَ وَ بَصَرَكَ عَنْ أَخِيكَ وَ إِنْ شَهِدَ عِنْدَكَ خَمْسُونَ قَسَامَةً وَ قَالَ لَكَ قول [قَوْلًا] فَصَدِّقْهُ وَ كَذِّبْهُمْ وَ لَا تُذِيعَنَّ عَلَيْهِ شَيْئاً تَشِينُهُ بِهِ وَ تَهْدِمُ بِهِ مُرُوءَتَهُ فيكون [فَتَكُونَ] مِنَ الَّذِينَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: اَلَّذِينَ يُحِبُّونَ أَنْ تَشِيعَ اَلْفٰاحِشَةُ فِي اَلَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذٰابٌ أَلِيمٌ فِي اَلدُّنْيٰا وَ اَلْآخِرَةِ.»