وظایف و حقوق استاد بر شاگرد و بالعکس را می توان به دو قسمت تقسیم کرد:
اول:.وظایف معلم نسبت به شاگرد که در دو بخش طبقه بندی می شود:
الف: وظایف اخلاقی ،تربیتی که عبارتند از:
1. لطف و محبت نسبت به شاگرد.[1]
2.فروتنی و نرمش نسبت به شاگردان.[2]
3.تفقد از احوال دانشجویان و شاگردان.[3]
4.اطلاع از نام و مشخصات شاگرد.[4]
5.احترام به شخصیت شاگرد و اعتراف به اهمیت افکار او.[5]
6.رعایت مساوات در توجه و محبت به شاگردان.[6]
7.رعایت سابقه شاگردان.[7] و توجه به مزایای آنها (در علم و شایستگی).[8]
8.معرفی معلمان شایسته به شاگردان.[9]
9. نشستن آمیخته با نزاکت و ادب.
10.متانت و وقار در جلسه درس.[10]
11.ایجاد حس مسئولیت و انضباط در شاگردان.
12.رفق و مدارا با شاگرد و اهتمام به پرسش های او.[11]
13.محبت و التفات و گشاده رویی نسبت به شاگردان تازه وارد.[12]
14.اعتراف به عجز و ناتوانی در مسائلی که بدانها احاطه ندارد.[13][14]
15.تذکر لغزش ها و اشتباهات تدریسی ،قبل از پایان یافتن درس. [15]
16.درنگ نمودن در جلسه، پس از پایان گرفتن درس.[16]
17.تعیین مبصر و نماینده برای شاگردان.[17]
18.پایان دادن درس ها با نصایح اخلاقی و دعا.[18]
ب. وظایف علمی و آموزشی که عبارتند از:
1. گام به گام پیش بردن شاگردان به لحاظ علمی و عملی.[19]
2.ایجاد شوق و دلبستگی به علم ودانش در شاگردان. [20]
3. کوشش در تفهیم مطالب با رعایت استعداد شاگرد.[21]
4.ذکر ضوابط و قواعد کلی علوم ضمن تدریس آنها.[22]
5.تشویق شاگردان به اشتغالات علمی و تحریص بر تکرار دروس.[23]
6.طرح مسائل دقیق و پرسش از شاگردان.[24]
7.استفاده از بهترین قواعد و روش تدریس و تفهیم به شاگردان.
8.رعایت ترتیب منطقی علوم و دانش ها.[25]
9.رعایت اعتدال و اقتصار در بیان و توضیح مطالب.[26]
10.توجه به فضای مناسب کلاس (به دور از هر گونه عوامل آزار دهنده).[27]
11.توجه به مصالح شاگردان در تعیین وقت تدریس.[28]
12.توجه به صدا و بیان به هنگام تدریس.[29]
13. حفظ نظم جلسه درس.
ادامه دارد...