پراکندگی و میزان جمعیت شیعیان در جهان
در حال حاضراز پراکندگی و میزان جمعیت شیعیان در جهان آمار دقیقی در دست نیست. بنا بر آمار ارائه شده، بیش از یک میلیارد و ۴۵۳ میلیون نفر مسلمان در جهان سکونت دارند که از این میان، بیش از ۲۰۶ میلیون تن، شیعه و از پیروان مکتب اهل بیت (ع) هستند. بیشتر شیعیان در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس زندگی می‌کنند. در این منطقه کشوری که هم از نظر کل جمعیت و هم از نظر درصد، بیشترین میزان را به خود اختصاص داده، ایران است. به این ترتیب با نگاهی به نقشه جغرافیای تشیع، مشخص میشود که ایران در قلب قلمروهای شیعی جهان قرار گرفته است و پیرامونی‌های شیعه بسان لایه‌هایی آن را در بر گرفته‌اند.
بر پایه آمار، ۹۰ درصد جمعیت ۷۴ میلیونی ایران را شیعیان تشکیل می‌دهند. این تعداد بیش از۴۰ درصد کل جمعیت شیعیان دنیاست. کشورهای دیگری که دارای اکثریت جمعیت شیعه و یا اقلیت‌های شیعی قابل توجه هستند، عمدتا در اطراف ایران هستند.
پنج کشوری که بیشترین تعداد جمعیت شیعه را در خود جای داده‌اند، به ترتیب ایران، پاکستان، هند، عراق و ترکیه هستند.
همچنین آذربایجان، بحرین، یمن، لبنان، اردن و بخشی ار عربستان سعودی، آلبانی، تونس، مصر، سودان، تانزانیا، اتیوپی، و (آمریکا و کشورهای اروپایی به عنوان مهاجر مانند آلمان جمعیت مسلمان ترکیه‌ای و خوجه‌ها در پرتغال و سایر کشورهای این قاره‌ها) و چین درصدی از جمعیت مسلمان شیعی را از آن خود کرده‌اند.
توزیع جمعیت شیعیان بنا به آمارهای مربوط به سال ۱۹۹۸ میلادی از این قرار است:
افغانستان:
جمعیت ۰۰۰/ ۷۹۲/ ۲۴ نفر که مسلمانان اهل سنت، ۸۴ درصد و شیعیان ۱۵ درصد و پیروان سایر ادیان یک درصد، بیش از ۹۸ درصد جمعیت شیعی افغانستان شیعه دوازده امامی و کمتر از ۲ درصد آن اسماعیلی هستند.
آذربایجان:
از کل جمعیت ۰۰۰/ ۶۵۰/ ۷ نفری، مسلمانان شیعه ۷۰ درصد، و اهل سنت ۳۰ درصد را تشکیل می‌دهند.
بحرین:
کل جمعیت ۶۳۳۰۰۰ نفر، مسلمانان شیعه، ۳/۶۱ درصد و اهل سنت ۵/۲۰ درصد و بقیه پیرو ادیان دیگر می‌باشند. مطابق آمارهای دیگر شیعیان بحرین ۷۰ درصدند که این عده جمعیت بومی بحرین را تشکیل می‌دهند.
ایران:
این کشور یکی از قطب‌های بزرگ جهان تشیع به شمار می‌آید که از جمعیت هفتاد میلیونی آن، ۹۴ درصد را شیعیان دوازده امامی و بقیه را پیروان مذاهب اهل سنت و ادیان دیگر تشکیل می‌دهند.
عراق:
کل جمعیت: ۰۰۰/۷۲۲/۲۱ نفر که از این تعداد شیعیان ۵/۶۲ درصد و اهل سنت ۵/۳۴ درصد و بقیه را پیروان سایر ادیان تشکیل می‌دهند.
هند:
کل جمعیت نزدیک یک میلیارد نفر که از این تعداد مسلمانان اهل سنت ۹ درصد و شیعیان ۳ درصد و بقیه را پیروان ادیان دیگر تشکیل می‌دهند.
کویت:
از کل جمعیت ۰۰۰/ ۶۶۱/ ۸ نفری، شیعیان ۳۰ درصد و اهل سنت ۴۵ درصد و بقیه را پیروان دیگر ادیان تشکیل می‌دهند.
لبنان:
از کل جمعیت ۰۰۰/ ۵۰۶/ ۳ نفری، شیعیان ۳۴ درصد و اهل سنت ۳ /۲۱ درصد و مسیحیان ۶/ ۳۷ درصد را تشکیل می‌دهند.
پاکستان:
از کل جمعیت ۰۰۰ /۹۰۰/ ۱۴۱ شیعیان ۲۰ درصد و ۷۵ درصد غیر شیعه هستند.
سوریه:
از کل جمعیت ۰۰۰/ ۳۳۵/ ۱۵ نفری، مسلمانان اهل سنت ۷۴ درصد و شیعیان ۱۲ درصد هستند.
یمن:
از کل جمعیت ۰۰۰/۲۶۰/۱۸ نفری، مسلمانان اهل سنت ۶۰ درصد و شیعیان حدود ۴۰ درصد را تشکیل می‌دهند.
و کشورهای دیگری مثل ترکیه ۸/۱۹ درصد، امارات متحده عربی ۱۶ درصد، تاجیکستان ۵ درصد، شیعیان را درخود جای دادند.
افزون بر این مناطق سنتی شیعه نشین، در سایر نقاط جهان نیز شیعیان پراکنده هستند. در اروپا شامل سه کشور است. ششصد هزار علوی (ترکیه) که در آلمان زندگی می‌کنند؛ در حدود صدهزار نفر که بیشترشان را مهاجرین شبه قاره هند (پاکستانی و هندی) تشکیل می‌دهند، در انگلستان مقیم هستند. فرانسه هم نزدیک به صد هزار نفر از شیعیان ترک و ایرانی را در خود جای داده است. به این تعداد، چند هزار نفری که ساکن سرزمین‌های ماورای فرانسه هستند نیز اضافه میشود.
در بخش شرق آفریقا مثل کنیا، تانزانیا و کشورهای مشترک المنافع، نزدیک به سیصد هزار نفر از اسماعیلیان از هند و پاکستان به این منطقه عزیمت کرده و ساکن شده‌اند.
در آفریقای غربی (سنگال، ساحل عاج) به جوامعی از شیعیان لبنان بر‌می‌خوریم که از دوران قیمومت فرانسه به آنجا آمدند این عده به چند صد هزار نفری بالغ می‌شوند. در قاره آمریکا نیز جوامعی از شیعیان لبنانی و ایرانی و غیره را مشاهده می‌کنیم که تعدادشان در نیم کره غربی از یک میلیون نفر تجاوز می‌کند. امروز در کالیفرنیای آمریکا یک میلیون ایرانی وجود دارد و در بسیاری از کشورهای اروپایی که نسل سوم آن‌ها امروزه در این کشور‌ها به عنوان شهروند رسمی و پذیرفته شده حضور دارند، از جمله شیعیانی محسوب می‌شوند که دامنه حضور شیعیان را در دورترین نقاط جهان پراکنده کرده است.
حسین محمدی فرومنی