آزادی معنوی (1) ـــــــ ــ ـــ ـ ـــ ـــ ـــ ــ ـ ــ ــ ـــ ـ ـ این فصل شامل دو سخنرانی است كه اولی در 4 مهر 1348 شمسی مطابق 13 رجب 1389 قمری و دومی یك هفته بعد در حسینیه ی ارشاد ایراد شده است. بسم اللّه الرحمن الرحیم. الحمد للّه ربّ العالمین بارئ الخلائق اجمعین و الصلاة و السّلام علی عبداللّه و رسوله و حبیبه و صفیّه، سیّدنا و نبیّنا و مولانا ابی القاسم محمّد صلی الله علیه و آله و علی اله الطّیّبین الطّاهرین المعصومین، اعوذ باللّه من الشّیطان الرّجیم: قُلْ یا أَهْلَ اَلْكِتابِ تَعالَوْا إِلی كَلِمَةٍ سَواءٍ بَیْنَنا وَ بَیْنَكُمْ أَلاّ نَعْبُدَ إِلاَّ اَللّهَ وَ لا نُشْرِكَ بِهِ شَیْئاً وَ لا یَتَّخِذَ بَعْضُنا بَعْضاً أَرْباباً مِنْ دُونِ اَللّهِ [1]. موضوع بحث ما «آزادی معنوی» است. مجموع مطالبی كه امشب در این محفل مقدس می خواهم عرض كنم، یكی این است كه آزادی چیست، دیگر اینكه آزادی بر چند قسم است، كه ما البته تحت عنوان دو قسم ذكر خواهیم كرد: آزادی معنوی و آزادی اجتماعی؛ و در مرحله ی سوم درباره ی وابستگی این دو نوع آزادی به یكدیگر یعنی درباره ی اینكه آیا مثلاً آزادی معنوی بدون آزادی اجتماعی میسر هست یا نه، و بالعكس آیا آزادی اجتماعی بدون آزادی معنوی میسر هست یا نه، و بیشتر در قسمت دوم بحث می كنیم، یعنی وابستگی آزادی اجتماعی به آزادی معنوی. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ [1] آل عمران/64.