عوامل مؤثّر در تبلیغات ضد دینی به طور کلّی، مهم‌ترین عواملی که در تبلیغات ضدّ دینی و مذهبی قابل تصوّر است، عبارت است از: 1. تنوّع و جاذبه در مورد تولیدات رسانه ای باید گفت تماشاگر باید تسلیم جاذبه رسانه شود؛ چرا که او با پای اختیار آمده و اگر در این دام نیفتد، می‌رود. اگر تبلیغات جاذبه‌ای نداشته باشد، تماشاگری پیدا نمی‌کند و تبلیغ بدون بازدیدکننده نیز ارزشی ندارد. طبیعت زندگی بشر نیز با این اقتضاء همراه است که مردم از آنان که در مشهورات شک می‌کنند، خوششان نیاید. ورود به صفحات فضای مجازی، میزان استقبال کاربران را نشان می‌دهد؛ وقتی تبلیغات در صفحات اینترنت قرار داده می‌شود، کاربر برای ورود به آن باید هزینه پرداخت نماید تا بتواند ببیند؛ یعنی از همان آغاز این نتیجه منطقی پذیرفته شده که مطالب فضای مجازی باید برای کاربران جاذبه داشته باشد تا این هزینه برای کاربران صرفه داشته باشد. جذّابیّت، شرط لازم است؛ امّا شرط کافی نیست. پس، نمی‌توان در باب آن حکمی مطلق صادر کرد. جذب بازدید کنندگان نیز نمی تواند همه هدف پایگاه‌ها باشد؛ هر چند جذّابیّت اوّلین شرطی است که اگر وجود نیابد، وبگاهی محقّق نمی شود. پس از این واقعیت، نمی‌توان حکمی استخراج کرد؛ مبنی بر تأیید آنچه تاکنون در فضای مجازی در بُعد تجاری می‌گذرد. از جانب دیگر، مفهوم و حدود جذّابیّت در اینترنت به جواب این سؤال بازمی‌گردد که برای چه باید در فضای مجازی تبلیغ کرد؟ به طور کلّی، فضای مجازی را هم می‌توان به سوی آن ابتذالی هدایت کرد که پیش روست و هم به سوی تبلیغات دینی و محتوای اسلامی سوق داد. گستره عامل تنوّع و جاذبه، در موارد زیر است: - ارائه ابزار امروزه با کوچک شدن جهان تا مرز دهکده و طرح نوین جهانی، ابزارهای بسیاری در خدمت دشمنان قرار دارد تا اهداف ضدّ دینی و ضدّ انسانی خود را به صورت مؤثّر در جهان تبلیغ کنند و با حذف اسلام و روش‌های انسانی، به رونق اقتصاد خود که متّکی بر نفی نظام‌های بشری است، بیفزاید. - بازی‌های رایانه‌ای بازیه‌ای رایانه‌ای، یکی از ابزارهای به‌کارگیری‌شده در جهت اهداف ضدّ دینی است که برخلاف دیگر ابزارهای این میدان، مانند فضای مجازی و فیلم سینمایی، به مخاطب این امکان را می دهد که به جای تماشاچی بودن، خود به ایفای نقش بپردازد. از جمله اهداف ضدّ دینی که در بازی‌های رایان‌های پیگیری می‌شود، عبارت است از: - معرّفی کردن دین اسلام به عنوان منشأ تروریست در جهان؛ - حمله به تمامی ادیان الهی؛ - انتقال فرهنگ یا از بین بردن فرهنگ‌ها؛ - انتقال هرزه‌نگاری از فضای حقیقی به فضای سایبری.(5) - تالارهای گفت‌وگوی مجازی از جمله امکانات اینترنت، اتاق‌های گفت‌وگوست که به صورت بخشی از یک وبگاه و به صورت مستقل، امکان گفت‌وگوی صوتی و تصویری و یا نوشتاری را به کاربران اینترنت می‌دهد. معمولاً در این وبگاه‌ها تالارهای گفت‌وگو به صورت موضوعی تقسیم شده‌اند و تقریباً یکی از تالارهای گفت و گو در تمامی پایگاه ها، بخش مذهبی است که کاربران با گرایش‌های مذهبی یا ضدّ مذهبی در این تالارها به گفت‌وگو می‌پردازند. مبلّغان دینی نیز می‌توانند با راه‌اندازی تالارهای گفت‌وگو در وبگاه یا وبلاگ به ابراز نظر و تبلیغ بپردازند و یا از اعتقادات دینی در برابر هجمه‌های ضدّ دینی دفاع کنند. با توجّه به گسترش تالارهای گفت و گو و استقبال کاربران از آن، یکی از مهم‌ترین ابزارهای دینی می توانند باشند.(6) همچنین، از دیگر ابزارهای دینی می توان به پایگاه های نوشتاری فضای مجازی اشاره نمود. 2. مخاطب‌شناسی شرط موفّقیت و القاء مطلب و رسیدن به مقصود در امر تبلیغ، شناخت صحیح مخاطب است. میزان و کیفیت رسانه های جمعی بر مخاطبان، همواره توجّه جامعه‌شناسان، ارتباط‌گران و سیاست‌مداران را به خود معطوف داشته است. با مراجعه به بسیاری از پایگاه‌های فضای مجازی، درمی‌یابیم که تقسیم‌بندی خاصّی در ارائه محتوا وجود دارد که در این تقسیم‌بندی ملاحظاتی لحاظ شده است. در ادامه، برخی ملاحظات محتوای ضدّ دینی و ضدّ ارزشی در فضای مجازی که به تقسیم‌بندی و ارائه با اسلوب منجر شده، بیان می‌شود: - شناخت گروه مخاطب؛ - شناخت خصوصیات هر گروه؛ - شناخت آداب و مقرّرات هر گروه؛ - شناخت ضرورتها، نیازها و آسیب‌های هر گروه. در برقراری هرگونه ارتباط و انتقال پیام، به طور مستقیم یا غیرمستقیم، در نظر گرفتن ویژگی‌های عمومی و وضعیت عاطفی و انگیزشی مخاطب، اهمّیّت بسزایی دارد. باید مخاطب را شناخت، راهکارهای نزدیک شدن به او را آموخت و در او آمادگی روانی در خصوص موضوع ایجاد کرد. 3. معرّفی الگو امروزه، دشمنان دین به این نتیجه رسیده‌اند که راز اصلی پیروزی‌ها و شکست‌ناپذیری که در مجموعه آموزه‌های دینی وجود دارد، ذهن‌های هوشیار و هوشمند و دل‌های آگاه و مؤمنی است که وجود دارد و اینهاست که توانسته از دین در برابر تهدیدات دشمن دفاع کند. ۵