🌷 نکته تفسیری صفحه ۵۱۲🌷 بیعت رضوان: در ماجرای صلح حدیبیه، سفیرانی بین پیامبر و مشرکانِ قریش ردّ و بدل شدند. یکی از این افراد، «عثمان بن عفان» بود. او با ابوسفیان نسبت خویشاوندی داشت و شاید همین نسبتِ خانوادگی باعث شد که پیامبر او را نزد مشرکان بفرستد تا با آنها راحت تر گفت وگو کند. او مأمور شد به مشـرکان بگوید که مسلمانان به قصد جنگ نیامده اند و هدفشان، زیارت خانه‏ ی خدا و احترام کعبه است؛ امّا قریش او را بازداشت موقّت کرد. هنگامی که عثمان نزد مسلمانان بازنگشت، در میان مسلمانان شایع شد که او کشته شده است. از این رو پیامبر فرمود که از حدیبیه حرکت نمی کند تا این که با مشرکان پیکار کند، و برای تأکید بر این کار مهم، از مسلمانان دعوت کرد که با او تجدید بیعت کنند. پس مسلمانان در زیر درختی که آنجا بود، جمع شدند و با آن حضرت بیعت کردند و پیمان بستند که هرگز به دشمن پشت نکنند و تا آنجا که توان دارند، در نبرد با کافران بکوشند. این بیعت، به نام «بیعت رضوان» معروف شد؛ یعنی بیعتی که موجب خشنودی خداوند شد. هنگامی که آوازه‏ ی آن بیعت در مکّه پیچید، مشـرکان به وحشت افتادند و عثمان را آزاد کردند. خداوند در آیات 10 و 18 این سوره، مسلمانانی را که در آن لحظات حسّاس با پیامبر تجدید بیعت و از او پیروی کردند، تجلیل کرده است. در آیه‏ ی 10 می خوانیم که مسلمانان در آنجا نه با شخص پیامبر، بلکه با خدا بیعت کردند، و هنگامی که پیامبر دستانشان را می فشرد، مورد لطف و عنایت خاص خدا قرار داشتند. در آیه ی 18 نیز خداوند بیان می کند که از مؤمنانی که در زیر آن درخت با پیامبر بیعت کردند، خشنود شده و به سبب نیّت های پاکشان، آرامش خاصی را در آن وضع بحرانی در دلهایشان قرار داده است؛ وضعی که شاید هر فرد دیگری روحیه ی خود را می باخت. همچنین خدا به پاداش پایمردی و جوانمردیِ بی نظیرشان، پیروزی چشم گیری را در آینده ای نزدیک برایشان رقم زد؛ یعنی پیروزی بر یهودیان خائن اطراف مدینه در جنگ خیبر. همچنین ثروت بسیار زیادی را به صورت غنیمت جنگی در اختیار مسلمانان گذاشت. ماجرای صلح حدیبیه و بیعت رضوان، از جهات متعدد سزاوار بررسی و عبرت-آموزی است؛ ولی یکی از نکات کلیدی این حادثه، مشخّص شدن مسلمانان راستین بود؛ کسانی که به سخن پیامبر اعتماد کردند و با حالت احرام و بدون ابزار جنگی به سرزمین دشمن وارد شدند و در اضطراب آورترین احوال، با تمام وجود از پیامبر خدا دفاع کردند. ما نیز می توانیم با همین معیار، ایمان خود را بسنجیم و دریابیم که در اوضاع سخت زندگی تا چه حد به دستورهای خدا و پیامبر پای بندیم و هنگامی که میان دوراهیِ حفظ منافع مادّی یا پیروی از دین خدا قرار می گیریم، کدامیک را برمی گزینیم .