.
#شرح_دعای_روز_سوم_ماه_رمضان
اَللّهُمَّ ارْزُقني فيهِ الذِّهْنَ وَالْتَّنْبِيه وَ باعِدْني فيهِ من السّفاهةِ والتّمْويهِ واجْعَل لي نصيباً مِنْ كلّ خَيْرٍ تُنزِلُ فيهِ بِجودِكَ يا أجْوَدَ الأجْوَدينَ.
يكي از چيزهايي كه در روز سوم ماه مبارك رمضان از خدا مي‌خواهيم، "هوش" است. اگر چه اغلب ما اين چنين مي‌پنداريم كه هوش و مقدار آن خدادادي بوده و قابل افزايش نيست، اما در آثار ديني ما براي تقويت اين قوه و استفاده درست از آن سفارش شده است.
مثل مضمون اين دعا که به ما مي‌فهماند با دعا كردن مي‌توانيم از خدا بخواهيم كه هوش ما را زياد كند و بهره ما را از اين نعمت الهي افزايش دهد. از هوش نيز همانند عقل و علم و بسياري از نعمت‌هاي ديگر بايد در مسير كسب رضاي خدا استفاده کرد.
پيامبر اكرم (ص) فرمودند: "مؤمن، زيرك و باهوش و هشيار است." (ميزان الحکمه، ج 1، ص457) و در روايتي از حضرت اميرالمومنين علي (ع) نيز نقل است كه فرمودند: "ارزش انسان به هوش اوست، نه به شكل و شمايلش؛ ارزش انسان به همت اوست، نه به مال و اندوخته‌اش" (همان، ج1، ص497)؛ باز از آن حضرت نقل شده كه فرمودند: "پرخوري، حكمت را تباه مي‌كند و شكم‌بارگي، هوش و ذكاوت را مي‌بَرَد". (غررالحکم، ص651)
در فراز ديگری از دعاي روزسوم ماه مبارك رمضان از خداوند متعال مي‌خواهيم كه ما را از سفاهت و ناداني دور گرداند. سفاهت يا ناداني يكي از تعابيري است كه مثل جهل و حماقت در مقابل عقل و علم و دانايي به كار مي‌رود. در اين زمينه هم احاديثي در دست است كه به چند نمونه از آنها اشاره مي‌كنيم:
امام باقر (ع) فرمودند: "هركس كه مُسْكِر (مست كننده) مي‌خورد، سفيه و نادان است". (ميزان الحکمه، ح 8832)
امام صادق (ع) نيز فرمودند: آدم سفيه به زيردست خود زور مي‌‌گويد و در برابر بالا دست خود زبون است". (همان ، ح 8833)
ايشان در حديثي ديگر مي‌فرمايند: "با بي‌اعتنايي به سفيه و ندادن جواب او با وي مقابله كن تا مردم جانب تو را بگيرند، زيرا كسي كه جواب سفيه را بدهد و مقابله به مثل كند، هيزم روي آتش نهاده است". (ميزان الحکمه ، ح8839)
خواسته ديگر ما در اين دعا بهره‌مندي از تمام خيرات است. "خير" از واژگان اسلامي است كه در قرآن و روايات براي آن مصاديق فراوانی بيان شده و از بسياري امور الهي و خوب به "خير" تعبير شده است و در ادعيه به ما آموخته‌اند كه تمام خيرها را از خداوند مسألت كنيم تا او به جود بي‌پايانش به ما عطا نمايد.
امام زين‌العابدين (ع) در دعايي كه به ابوحمزه ثمالي آموختند و خواندن آن در سحرهاي ماه مبارك رمضان بسيار سفارش شده است از خداوند چنين درخواست مي‌فرمايد: "اَسْئَلُكَ يا رَبِّ مِنَ الخَيْرِ كُلِّهِ ما عَلِمْتُ مِنْهُ و ما لَمْ اَعْلَمْ ؛ خدايا هرچه خير است از تو مي‌خواهم؛ آنچه را كه مي‌دانم و آنچه را كه نمي‌دانم." و در بخش ديگري از همين دعا با عبارت "وَ اَلْهِمْني الْخَيْرَ وَالْعَمَلَ بِهِ ؛ خير را به من الهام كن و توفيق عمل به خير را به من بده". از خداوند درخواست "خير" مي‌فرمايد . (مفاتيح الجنان، ص322)
همانگونه که قبلاً اشاره شد در قرآن و روايات مصاديق گوناگوني براي "خير" بيان شده است. براي نمونه قرآن كريم از "حكمت" به "خير" تعبير كرده است. آنجا كه مي‌فرمايد: "وَ مَنْ يُؤْتَ الحِكْمَةَ فَقَد اُوتِيَ خَيْراً كثيراً ؛ به هركس كه حكمت داده شود، همانا خير فراوان به او داده شده است". (سوره مبارکه بقره ، آيه 269)
در سوره مبارکه نحل از خود قرآن هم تعبير به "خير" شده است: "وَ قيِلَ لِلَّذينَ اتَّقَوْا ماذا اَنْزَلَ رَبُّكُمْ قالوُا خَيْراً ؛ به اهل تقوا گفته شد كه پروردگار شما چه چيزي را نازل كردو آنها در جواب گفتند: "خير" را". (سوره مبارکه نحل ، آيه 30)
درآيه 103 سوره مبارکه بقره به پاداش الهي نيز "خير" اطلاق شده است. خداوند در اين آيه مي‌فرمايد: "وَ لَوْ أَنَّهُمْ امَنوُا واتَّقَوْا لَمَثوبَةٌ مِنْ عِنْدِالله خَيْرٌ لَو كانُوا يَعْلَمُونَ ؛ اگر آنها ايمان مي‌آوردند و پرهيزكاري مي‌كردند، پاداشي كه نزد خداست براي آنان خير بود، اگر آگاهي داشتند." (سوره مبارکه بقره ، آيه103)
آنچه مهم است اين كه ما تمام خير و مصداق‌هاي آن را از خداوند مسألت كنيم و از آن منبع خير بخواهيم كه ما را از اهل خير قرار دهد.
حسن ختام شرح دعاي اين روز، ذکر اين مطلب است که محوريت "خير" در عالم هستی، وجود نورانی ائمه هدی، اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام هستند. در زيارت جامعه کبيره می خوانيم: "اِنْ ذُكِرَ الخَيْرُ كُنْتُمْ اَوَّلَهُ وَ اَصْلَهُ وَ فَرْعَهُ و مَعْدِنَهُ و مَاْويهُ وَ مُنْتَهاهُ ؛ اگر از خير نام برده شود، شما آغاز آن و اصل آن و شاخه آن و معدن و جايگاه و نهايت آن هستيد."
📚 برگرفته از کتاب "تا آسمان" اثر دکتر حسین محمدی فام
#روز_سوم_رمضان
.