#تاریخچه_کتابخانه_آستان_مقدس
فصل اول: تاریخچه کتابخانه آستان مقدس
برای تأسیس کتابخانه¬ی آستان مقدسه تاریخ دقیقی وجود ندارد. اما پیشینه ها و منابع موجود نشان میدهد که کتابخانه آستان مقدسه به نیمه دوم قرن سوم برمیگردد اگرچه در آن زمان، کتابخانه ای با چهارچوب و ضوابط فعلی وجود نداشت اما با توجه به شواهد، مکانی برای نگهداری "کتاب" بوده است همان طور که « مرحوم دانش پژوه در مقدمه کتاب فهرست نسخ خطی کتابخانه آستانه مقدسه قم و حجة الاسلام والمسلمین آقای علی دوانی در مقدمه کتاب تاریخ قم و نیز آقای فیض در کتاب گنجینه آثار قم گفته اند، آستانه مقدسه قبلا هم کتابخانه داشته و برخی از نسخه های موجود حاکی از قدمت چند صد ساله آن کتابخانه است» .
و کتابخانه ی حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام طبق تعاریف و معیارهای امروزی از سال1331 هجری شمسی بوسیله حاج ابوالفضل تولیت، متولی آستانه تأسیس شده است. او نخست 1500 جلد از کتب خطی و چاپی کتابخانه خود را به کتابخانه آستانه اختصاص داد و سپس با هزینه آستانه مقدسه کتب دیگری به آن افزود. با توجه به اینکه بیشتر کتابهای کتابخانه اهدایی بوده لذا تعداد نسخههای خطی و کتب چاپی فزونی یافت.
فصل دوم: در کتابخانه مرکزی آستان مقدس، هشت نوع اثر در گنجینه های مختلف نگهداری میشود:
1. تالار کتب قفسهباز خواهران و برادران
2. گنجینه نسخ خطی: در این گنجینه، بیش از 2000 نسخه کتاب و قرآن خطی نگهداری میشود.
3. گنجینه نفایس: شامل 838 عنوان کتاب نفیس و 51 نقشه و 73 پوستر است. این آثار به علت نایاب بودن، نوع کاغذ و چاپ، قدمت، تصاویر، نقشهها، قطعات خوشنویسی و ... در این گنجینه نگهداری میشود.
4. گنجینه کتب چاپ سنگی، سربی: حدود 3000 کتاب چاپ سنگی، سربی در این گنجینه گرد آمده است که بعضی از نسخهها، بسیار کمیاب است.
5. گنجینه منابع ویژه: در این گنجینه کتب چاپی با قدمت بیش از 50 سال و کتب عطف زرد (کتب ممنوعه) نزدیک به 16 هزار مجلد نگهداری میشود.
6. گنجینه پیایندها (نشریات – مطبوعات: منابع این گنجینه بعد از انقلاب اسلامی تحت عنوان خانه مطبوعات آستانه شکل گرفت. این گنجینه، شامل 1480 عنوان نشریه و 204 عنوان روزنامه است. برخی از نشریات کمیاب و قديمي این گنجینۀ کمنظیر، عبارت است از: مجله فلاحت و تجارت (1298ش)؛ عروهالوثقی (1351ق)؛ صور اسرافیل (1276ش)؛ کاوه (1285ش)؛ شرف (1306ش)
7. گنجینه قرآن¬های چاپی : این گنجینه شامل قرآنهای چاپی با ترجمههای عربی، هندی، ترکی استانبولی، فرانسه، چینی و ... است.
8. گنجینه حضرت معصومه سلامالله علیها: کلیه کتابها، مطبوعات، نرمافزار، اشیاء سهبعدی، مقاله، پایاننامه، خبر و ... راجع به صرف حضرت معصومه سلام الله علیها است.
فصل سوم: اولویت های کتابخانه
1. هویت اصلی کتابخانه ، ایجاد فضای قرائت خانه نیست
2. کتاب¬ها جهت پژوهش قفسه باز باشند و کتابخانه پژوهش محور باشد.
3. ایجاد کتابخانه تخصصی حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام ، آستان مقدس و زیارت به صورت فیزیکی و دیجیتالی
4. توسعه خدمات از راه دور کتابخانه (خدمات کتابخانه دیجیتال و مجازی)
5. منابع ویژه کتابخانه ( کتب بالای 50 سال قدمت ) ارزیابی ، کنترل و در سایت کتابخانه منتشر شود.
6. احیاء و فعال تر کردن کتابخانه ویژه حرم مطهر واقع در رواق معرفت و شبستان نجمه خاتون بلاخص بخش روشندلان این کتابخانه
فصل چهارم: معرفی بخش دریافت کتب اهدایی
بیشتر منابع کتابخانه، از طریق وقف و اهدای مراجع عظام ، علمای اعلام ، مؤلفین ، ناشرین و خیرین تأمین شده است. آیات عظام: سیدحسین بروجردی، شهابالدین مرعشی نجفی، ناصر مکارم شیرازی، جعفر سبحانی ، محمدعلی کوکرم خوشدل تهرانی شاعر (با هدای 5000 جلد کتابخانه شخصی)، اخیرآ ورثه مرحوم دکتر ترجمان (کتابخانه شخصی )و دیگر علما و دانشوران شیعه، از اهدای کتاب به کتابخانه آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه علیها السلام دریغ نفرموده اند.
مرحوم آیت الله العظمی مرعشی نجفی علاوه برکتب چاپ صنعتی ، تعداد زیادی نسخه خطی و چاپ سنگی سربی به این کتابخانه اهدا نموده اند.
و از همکاران درخواست می شود که در صورت تمایل منابع اهدایی خود را به کتابخانه آستان مقدس اهدا کنند و یا در این زمینه، اگر با اشخاص و یا مراکزی ارتباط دارند فرهنگ اهدا را تبلیغ نمایند.