◀️ نگاهی کوتاه به زندگی نامه و شخصیت علمی بنیانگذار حکمت متعالیه جناب ملاصدرا؛ صدرالمتالهین شیرازی بمناسبت اول خرداد روز بزرگداشت ملاصدرا 🔹صدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی معروف به « صدرالمتألهین » و « ملاصدرا »، حکیم، عارف، محدث و مفسر بزرگ شیعه و جهان اسلام در نهم جمادی الاولی سال 979 یا 980 هجری قمری در شیراز به دنیا آمد. پدرش میرزا ابراهیم بن یحیی قوامی شیرازی از كارگزاران ولایت فارس بود که سرشناس و امین در بازار هم بود. وی با انتخاب معلمان و اساتید خوب و مجرب در تربیت یگانه فرزندش كوشید و در آموزش علوم متعارف زمان به ایشان كوتاهی نكرد. ملاصدرا صرف و نحو را از ملا عبدالرزاق ابرقویی آموخت، حدیث، درایه، رجال، فقه و اصول را از شیخ بهائی، فلسفه، كلام و عرفان و دیگر علوم عقلی و ذوقی را از محضر جناب میرداماد آموخت. علوم طبیعی، ریاضی، نجوم و هیئت را نیز علاوه از محضر این دو استاد نزد حكیم ابوالقاسم میرفندرسكی عارف زاهد و ریاضی‌دان بنام عصر فراگرفت. ملاصدرا بنیانگذار مکتب فلسفی " حکمت متعالیه " به عنوان سومین مکتب مهم فلسفی در جهان اسلام است. از نظر او تمایز اساسی حکمت متعالیه نسبت به سایر مکاتب فلسفی در رویکرد عرفانی آن است. خواجه نصیر در شرح اشارات، حکمت متعالیه را حکمتی می‌خواند که میان بحث و نظر از یکسو و کشف و ذوق از سوی دیگر جمع می‌کند. ملاصدرا مبانی حکمت متعالیه را در آثار گوناگون خود تبیین کرده است که مهمترین و جامع‌ترین آن اسفار است. ساختار کتب حکمت متعالیه با ساختار آثار مشاء و اشراق تفاوت اساسی دارد. بر خلاف مشاء از ریاضیات و طبیعیات بحث نمی‌شود. مبحث نفس را از طبیعیات جدا کرده است و به مباحث الهیات به معنی اخص ملحق کرده است. سیر مباحث در اسفار به گونه‌ای است که گویی همه مجلدات آن به مثابه مقدمه برای دو جلد پایانی است. مهمترین مبانی حکمت متعالیه را می‌توان بداهت مفهوم وجود، زیادت وجود بر ماهیت، اصالت وجود، وحدت تشکیکی وجود، تقسیم وجود به رابط و مستقل، امکان فقری و حرکت جوهری دانست. در باب نوآوری های صدرالمتالهین شیرازی به مباحث اصالت وجود، امکان فقری، حرکت جوهری، بسیط الحقیقه کل الاشیاء، اتحاد عاقل و معقول، حدوث جسمانی و بقاء روحانی نفس و نیز معاد جسمانی اشاره نمود. صدرالمتألهین از نویسندگان خوش قلم و پركار در فلسفه اسلامی است و آثار قلمی او لطیف و در كمال فصاحت و بلاغت است. نوشته‌های صدالمتألهین در مجموع از ویژگیهایی چون جامعیت، داوری مصلحانه بین آراء مختلف، استفاده از عقل، ذوق و وحی در حل مبهمات، احاطه بر آراء گذشتگان و در آخر سهل و ممتنع نویسی برخوردار است. يكي از ابعاد زندگي پرماجراي جناب ملاصدرا، سفرهاي او برای زيارت خانه خدا در مكّه است. در زندگي ملاصدرا نوشته اند كه وي هفت سفر ـ گويا پياده ـ به سفر زیارت خانه خدا رفته است. در چهارصد سال پيش اين سفر را با اسب، يا شتر و از راه صحراي خشك مركزي عربستان طي مي نمودند بنابراين، سفر حج نوعي رياضت هم محسوب مي شده است که مسلماً دشواري هاي زیادی داشته و قوت اراده و ايمان را مي طلبيده است. ملاصدرا براي آنكه اينگونه رياضت را در كنار ديگر رياضت هايش انجام داده باشد هفت بار قدم در اين راه گذاشت و سرانجام در سفر هفتم خود در مسیر مكّه و زيارت كعبه در شهر بصره بيمار شد و چشم از جهان بربست. ملاصدرا مردی عابد و زاهد، شیعه ای بسیار استوار در عقاید خود، اهل توسل به اهل بیت خصوصا در ایامی که در قم و در منطقه "کهک" اقامت دارند به کرات برای توسل و یافتن مشکلات علمی خود به حرم حضرت معصومه سلام الله علیها متوسل می شدند. وی تمام عمر نه تنها واجبات بلکه همه مستحبات و بسیار بیشتر از آن را به جا آورد، و آثار ایشان مشحون از خداشناسی و تحکیم مذهب تشیّع است. 🔸از صدرالمتألهین آثار متعددی به چاپ رسیده که به برخی از آن ها اشاره میشود: • الحكمه العرشیه • الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. • المعه المشرقیه فی الفنون المنطقیه • المبدا و المعاد • المشاعر • المظاهر الالهیه فی اسرار العلوم الکمالیه • الشواهد الربوبيه فی المناهج السلوکیه • التصور و التصدیق • الواردات القلبیه فی معرفه الربوبیه • اسرار الآيات و انوار البینات • دیوان اشعار • حدوث العالم • اکسير العارفين فی معرفه طريق الحقّ و اليقين. • اعجاز النعمین • کسر اصنام الجاهليّه فی الردّ علی الصوفيّه • مفاتیح الغیب • متشابهات القرآن • تفسیر قرآن • شرح اصول کافی • رساله سه اصل