خَتَمَ اللّهُ عَلَي قُلُوبِهمْ وَعَلَي سَمْعِهِمْ وَعَلَي أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ عظِيمٌ (7) خداوند بر دلها و برگوش آنان مهر زده است و در برابر چشمانشان پرده اى است و براى آنان عذابى بزرگ است. مُهر بدبختى كه خداوند بر دل كفّار مى زند، كيفر لجاجت هاى آنان است. چنانكه مى خوانيم: «يطبع اللَّه على كلّ قلب متكبّر جبّار»(135) خدا بر دل افراد متكبّر و ستم پيشه، مهر مى زند. و در آيه 23 سوره ى جاثيه نيز مى خوانيم: خداوند بر دل كسانى كه با علم و آگاهى به سراغ هواپرستى مى روند مهر مى زند. بنابراين مهر الهى نتيجه ى انتخاب بدِ خود انسان است، نه آنكه يك عمل قهرى و جبرى از طرف خدا باشد. مراد از قلب در قرآن، روح و مركز ادراكات است. سه نوع قلب را قرآن معرّفى مى كند: 1. قلب سليم،2. قلب منيب، 3. قلب مريض. ويژگى هاى قلب سليم  الف: قلبى كه جز خدا در آن نيست. «ليس فيه احد سواه»(136) ب: قلبى كه پيرو راهنماى حقّ، توبه كننده از گناه و تسليم حقّ باشد.(137) ج: قلبى كه از حبّ دنيا، سالم باشد.(138) د: قلبى كه با ياد خدا، آرام گيرد.(139) ه: قلبى كه در برابر خداوند، خاشع است.(140) البتّه قلب مؤمن، هم با ياد خداوند آرام مى گيرد و هم از قهر او مى ترسد. «اذا ذُكر اللّه وَجِلَت قلوبهم»(141) همانند كودكى كه هم به والدين آرام مى گيرد و هم از آنان حساب مى برد. ويژگى هاى قلب مريض  الف: قلبى كه از خدا غافل است ولايق رهبرى نيست. «لاتطع من اغفلنا قلبه»(142) ب: دلى كه دنبال فتنه و دستاويز مى گردد. «فامّا الّذين فى قلوبهم زيغ فيتّبعون ما تشابه منه ابتغاء الفتنة»(143) ج: دلى كه قساوت دارد. «جعلنا قلوبهم قاسية»(144) د: دلى كه زنگار گرفته است. «بل ران على قلوبهم ما كانوا يكسبون»(145) ه: دلى كه مُهر خورده است. «طبع اللّه عليها بكفرهم»(146) ويژگى قلب منيب  قلب منيب، آن است كه بعد از توجّه به انحراف وخلاف، توبه وانابه كرده و به سوى خدا باز گردد. ويژگى بارز آن تغيير حالات در رفتار وگفتار انسان است. خداوند در آيات قرآنى، نه ويژگى براى قلب كفّار بيان كرده است: الف: انكار حقايق. «قُلوبُهم مُنكِرة» ب: تعصّب. «فى قلوبهم الحَميّة» ج: انحراف و گمراهى. «صَرفَ اللّه قُلوبهم» د: قساوت و سنگدلى. «فَويلٌ لِلقاسيَة قلوبهم» ه : موت. «لاتَسمعُ المَوتى» و: آلودگى و زنگار. «بَل رانَ على قلوبهم» ز: مرض. «فى قلوبهم مَرض» ح: ضيق. «يجعلْ صَدره ضَيّقاً» ط: طبع. «طَبع اللّه عليها بكفرهم» قلب انسان، متغيّر و تأثيرپذير است. لذا مؤمنان اينچنين دعا مى كنند: «ربّنا لاتزغ قلوبنا بعد اذ هديتنا»خدايا! دلهاى ما را بعد از آنكه هدايت نمودى، منحرف مساز. امام صادق عليه السلام فرمودند: اين جمله (آيه) را زياد بگوييد و خود را از انحراف ايمن و درامان ندانيد.