🛑 اقتصاد در تقاطع نجات یا فروپاشی: آیا بازگشت به سیاست‌های تثبیت ارزی، راه‌حل بحران است؟ سخنرانی دکتر سیدیاسر جبرائیلی در دانشگاه امام صادق علیه‌السلام دی ۱۴۰۳ 🔸 خلاصه سخنرانی این ارائه بحث مفصلی است که به بررسی موضوعاتی چون سیاست‌های ارزی، پولی، و مالی، مشکلات اقتصادی ایران، و نقش دولت در کنترل اقتصاد پرداخته است. محور اصلی بحث، ضرورت بازنگری در سیاست‌های اقتصادی کنونی و تأکید بر تثبیت نرخ ارز توسط حاکمیت به منظور جلوگیری از نابسامانی‌های اقتصادی است. در ادامه، خلاصه‌ای از مباحث مطرح‌شده را ارائه می‌دهیم: 1️⃣ ماهیت سیاست‌های اقتصادی و ارزی بحث با طرح سوالاتی در مورد نقش دولت در اقتصاد و سیاستگذاری شروع می‌شود. اشاره می‌شود که سیاست‌های فعلی مبتنی بر مدیریت نرخ ارز به صورت شناور، ناکارآمد بوده و منجر به نوسانات شدید و تورم شده است. دکتر جبرائیلی معتقد است که ارزش پول ملی نباید به بازار عرضه و تقاضای ارز سپرده شود، چرا که این کار، تصمیم‌گیری درباره ارزش دستمزد و قدرت خرید مردم را به صادرکنندگان و دلالان می‌سپارد. 2️⃣ ضرورت تثبیت نرخ ارز دکتر جبرائیلی از تجربه موفق تثبیت نرخ ارز در سال ۱۳۷۴ یاد می‌کند و معتقد است سیاست تثبیت نرخ ارز باید مجدداً اجرا شود. این سیاست با تعیین یک نرخ ثابت برای ارز، مانع از تورم افسارگسیخته و نوسانات اقتصادی می‌شود. به اعتقاد وی، تثبیت نرخ ارز می‌تواند مشکلات ناشی از قاچاق، رانت، و اختلاف طبقاتی را کاهش دهد. 3️⃣ نقد سیاست‌های دلاری‌سازی اقتصاد وی دلاری‌سازی اقتصاد ایران را یکی از عوامل مهم بحران‌های اقتصادی می‌داند. سیاست‌هایی که موجب شده قیمت مواد اولیه و کالاها در ایران به دلار محاسبه شوند، تولیدکنندگان داخلی را با افزایش هزینه‌ها و کاهش قدرت رقابت مواجه کرده است. این امر، تولید را از بازار داخلی و خارجی محروم کرده و به خام‌فروشی اولویت داده است. 4️⃣ مشکلات ناشی از سیاست‌های پولی اشاره می‌شود که سیاست‌های پولی کنونی، دسترسی تولیدکنندگان به سرمایه در گردش را محدود کرده و نرخ بهره بالای وام‌ها، تولیدکنندگان را تحت فشار قرار داده است. این مسئله در جریان حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و تأثیر آن بر قیمت نهاده‌های دامی و کشاورزی مشهود است که باعث تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی شد. 5️⃣ ضرورت شفافیت و تخصیص بهینه منابع ارزی دکتر جبرائیلی تأکید می‌کند که منابع ارزی کشور، چه از محل صادرات نفتی و چه غیرنفتی، باید به صورت شفاف و بر اساس اولویت‌های ملی تخصیص داده شوند. وی به مثال‌هایی مانند واردات کالاهای غیرضروری و اقلام لوکس اشاره می‌کند که منابع ارزی کشور را هدر می‌دهند. 6️⃣ نقد خصوصی‌سازی سیاست‌های خصوصی‌سازی نیز مورد انتقاد قرار گرفته است. سخنران معتقد است که واگذاری منابع عمومی و صنایع بزرگ به بخش خصوصی بدون نظارت مناسب، موجب رانت و سوءاستفاده شده است. به عنوان مثال، شرکت‌های فولادی و پتروشیمی، مواد اولیه را با قیمت‌های بالا به تولیدکنندگان داخلی می‌فروشند و دلار حاصل از صادرات خود را در بازار آزاد معامله می‌کنند. 7️⃣ راه‌حل‌ها - تثبیت نرخ ارز: تعیین یک نرخ ثابت توسط دولت برای کنترل تورم و جلوگیری از نوسانات اقتصادی. - شفافیت در تخصیص ارز: نظارت دقیق بر نحوه تخصیص ارز برای واردات کالاهای ضروری. - ممنوعیت دلاری‌سازی: بازگرداندن کارکردهای اصلی پول ملی و جلوگیری از وابستگی به دلار. - تقویت تولید: حمایت از تولیدکنندگان داخلی با کاهش هزینه‌های تولید و ارائه تسهیلات مالی مناسب. - نظارت بر خصوصی‌سازی: اطمینان از اینکه منافع خصوصی‌سازی به جای افراد خاص، به کل جامعه بازگردد. 8️⃣ جمع‌بندی سخنرانی دکتر جبرائیلی با تأکید بر این نکته به پایان می‌رسد که سیاست‌های کنونی اقتصادی، نتیجه سیاست‌های نئولیبرالی و جهانی‌سازی قیمت‌ها است که از اواخر دهه ۱۳۶۰ اجرا شده‌اند. این سیاست‌ها به جای کمک به اقتصاد ایران، باعث آسیب به تولید داخلی، افزایش تورم، و کاهش قدرت خرید مردم شده‌اند. سخنران بر لزوم بازنگری اساسی در این رویکردها تأکید کرده و خواستار بازگشت به سیاست‌های مبتنی بر اولویت‌های ملی و عدالت اجتماعی است. 🎙صوت سخنرانی #یادداشت حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد @HokmranOnline