🔰 «منزلت آزمون و خطا در عقلانیت دین محور فقهای عظام شیعه برای اقامه کلمه حق» باید توجه داشت که با ختم نبوّت و همچنین قرار گرفتن در دوران غیبت، ارتباط مستقیم با وحی و علم الهی ممکن نیست و لذا غیرمعصوم برای فهم از قرآن و روایات و انجام وظایف خود در امر دین، قهراً به ایمان و عقلانی خود تکیه می‌کند و از این‌رو در برخی امور ناچار است تا براساس و ظرفیت گذشته‌ی خود، به آزمون و خطا بپردازد تا در طول زمان، راه صحیح را تشخیص دهد. به‌عنوان نمونه، حرکت شیخ شهید فضل‌الله نوری، آیت‌الله مدرس و آیت‌الله کاشانی به‌عنوان فقهای عالی‌مقامی که توحید را به‌عهده گرفته و اولین گام‌ها را در برابر هجمه‌ی پس از برداشته بودند، همراه با آزمون و خطاهایی بود که جمع‌بندی دقیقِ امام خمینی از آنها، باعث شد تا در ٍ از چنین روش‌هایی استفاده نشود. لذا علی‌رغم پیشنهاد برخی علمای مبارز و انقلابی به حضرت امام برای تصدّی پست ریاست‌جمهوری، ایشان به چنین اقدامی مبادرت نکرد زیرا در صورت پذیرش مناصب موجود در عرف توسط حضرت امام، همان چالش‌هایی گریبانگیر انقلاب می‌شد که برای شیخ فضل‌الله نوری، مرحوم مدرس و آیت‌الله کاشانی پیش آمد. با این توضیح، عمق فرمایش مقام معظم رهبری روشن می‌شود که فرمودند: «در مشروطه، نظارت فقهاء بر قوانین دنبال می‌شد اما این حرکت به نتیجه نرسید و در نهضت ملی‌شدن صنعت نفت، استقلال در موضوع نفت پیگیری می‌شد اما در نهایت موفق نشد و این در حالی است که انقلاب اسلامی با وجود آرمان‌هایی حداکثری برای تحقق همه‌جانبه‌ی اسلام و استقلال در تمامی ابعاد جامعه، به پیروزی کامل رسید.» در واقع حضور دین در همه‌ی شئونات کشور هنگامی محقق می‌شد که به‌جای تصدی ریاست مجلس یا دولت، منزلت « » شکل بگیرد. ادامه⏪