🍂سلسله مباحث: طلبه، هویت و رسالت
شماره 6
🔹موضوع: جامعیت یا تخصص / قسمت دوم
عمل معصوم تابلوی زیبایی است که باید سرمشق حرکت همة ما باشد. حوزة امام صادق نمونة مطلوب یک حوزة علمیة اسلامی است که زیر نظر شخص معصوم اداره میشده است. آنگونه که از روایات بر میآید اصحاب امام صادق با تواناییهای مختلف، آمادگیهای متفاوتی برای ارائة خدمات اسلامی متنوع کسب کرده بودند و به تناسب این آمادگیها در شرایط مختلف بهره میرسانند. محمد بن مسلم، ابان بن تغلب و زراره بن اعین در فقه، هشام بن حکم و مؤمن الطاق در بحثهای کلامی و عقیدتی، جابر بن حیان در علم شیمی و.. . زبانزد بوده و در همان رشته، خدمتی ارائه میکردند. گاهی امام، دانشمندانی را که برای بحث و مناظره مراجعه میکردند، راهنمایی میکردند تا با یکی از شاگردان که در آن رشته تخصص داشت، مناظره کنند.
"هشام بن سالم" میگوید: روزی با گروهی از یاران امام صادق(علیه السلام) در محضر آن حضرت نشسته بودیم. یک نفر مرد شامی اجازة ورود خواست و پس از کسب اجازه، وارد مجلس شد. امام فرمود: بنشین. آنگاه پرسید: چه میخواهی؟ مرد شامی گفت: شنیدهام شما به سؤالات و مشکلات مردم پاسخ میگویید. آمدهام با شما بحث و مناظره کنم.
امام فرمود: در چه موضوعی؟ شامی گفت: در بارة کیفیت قرائت قرآن. امام رو به حمران کرد و فرمود؟ جواب این شخص با تو است. مرد شامی گفت: من میخواهم با شما بحث کنم نه با حمران. حضرت فرمودند: اگر حمران را محکوم کردی، مرا محکوم کردهای. مرد شامی ناگزیر با حمران وارد بحث شد. هرچه شامی پرسید، پاسخ قاطع و مستدلی از او شنید، به طوری که سرانجام از ادامة بحث فروماند و سخت ناراحت و خسته شد. امام فرمود: (حمران را) چگونه دیدی؟ گفت: راستی که حمران خیلی زبردست است، هرچه پرسیدم به نحو شایستهای پاسخ داد.
شامی گفت: میخواهم در باره لغت و ادبیات عرب با شما بحث کنم. امام رو به ابان بن تغلب کرد و فرمود: با او مناظره کن. ابان نیز راه هرگونه گریز را به روی او بست و وی را محکوم ساخت.
شامی گفت: میخواهم در بارة فقه با شما مناظره کنم. امام به زراره فرمود: با او مناظره کن. زراره هم با او به بحث پرداخت و به سرعت او را به بنبست کشاند.
شامی گفت: میخواهم در بارة کلام با شما مناظره کنم. امام به مؤمن طاق دستور داد با او به مناظره بپردازد. طولی نکشید که شامی از مؤمن طاق نیزشکست خورد.
به همین ترتیب وقتی که شامی درخواست مناظره در بارة استطاعت (قدرت و توانایی انسان بر انجام یا ترک خیر و شر) توحید و امامت نمود، امام به ترتیب به حمزة طیار، هشام بن سالم، و هشام بن حکم دستور داد با وی به مناظره بپردازند و هر سه، با دلایل قاطع و منطق قوی، شامی را محکوم ساختند. با مشاهدة این وضع، امام از خوشحالی تبسم فرمودند.
منبع: اختیار معرفه الرجال، شیخ طوسی، ص 278. قاموس الرجال، محمد تقی تستری، ص 416، سیرة پیشوایان، مهدی پیشوایی، ص362.
#ویژه_طلاب
☘️
tahzib-howzeh.com