🔴 تفاوت عالم، متفکّر، عاقل و حکیم! 🔵 کسی که حکیمی برای راهنمایی‌اش نداشته باشد ... داشتم روایت زیر رو دوباره نگاه می‌کردم که یاد یک تقسیم‌بندی زیبا از استاد خسروپناه افتادم. اول روایت را بخوانیم: الإمامُ زينُ العابدينَ (ع): هَلَكَ مَن لَيس لَهُ حَكيمٌ يُرشِدُهُ «كسى كه براى خود حكيمى نداشته باشد تا راهنمايى‌اش كند، به نابودى در افتد.» (بحارالانوار، ج 75، ص 159) چندین بار از استاد خسروپناه در مورد «تفاوت بین عالم، متفکر، عاقل و حکیم در ادبیات دینی و قرآنی» شنیده بودم. شاید خواندنش برای همه مفید باشد. (امیدوارم حرف را درست منتقل کنم) ؛ عالِم یا همان انسانِ آگاه؛ کسی است که به وسیله علم، جهلش را برطرف می‌کند و واقعیت را می‌یابد و نسبت به واقعیت شناخت پیدا می‌کند. در حقیقت عالِم کسی است که رافع جهل است. ؛ متفکر کسی است که در معلومات پیشین سیر می‌کند و با کمک این معلومات، مجهولات را معلوم می‌کند. البته در قرآن علاوه بر این ویژگی، داشتنِ نگاه توحیدی هم شرط متفکر بودن ذکر شده. در واقع تفکرِ قرآنی یک نتیجه توحیدی دارد. ؛ عاقل، عالمِ متفکری است که کنترل‌کننده اَمیال خود باشد، لذا اگر کسی فیلسوفِ دهر هم باشد ولی نتواند امیال، شهوات و غضب خود را کنترل کند از نظر اسلام عاقل محسوب نمی‌شود. عالِم هست ولی عاقل نیست. خود عقل نیز چهار ساحت دارد: 1️⃣ عقل نظری که کارش درک هست و نیست مسائل است. (برخی می‌گویند این عقل، عقلِ درک‌کننده است) 2️⃣ عقلِ عملی که کارش درک باید و نباید مسائل است. (برخی می‌گویند این عقل، عقلِ عامل است) 3️⃣ عقلِ معاش که عقل برنامه‌ریز و تدبیرگرِ ما در امور این جهانی است. 4️⃣ عقلِ معاد که عقل آخرت‌اندیش می‌باشد. یعنی هر کاری که می‌کنیم بررسی کنیم ثمره آخرتی آن چیست؟ این کارِ عقلِ معاد است. اگر این چهار عقل با هم جمع شوند، قرآن از آن تعبیر به می‌کند. یعنی صاحبان لُب، یعنی صاحبان خرد خالص (خرد ناب) اما ؛ حکیم؛ انسانِ عاقلِ عالمِ متفکری است که فضائل در او جمع شده است. در واقع استوار و محکم است. (حکیم هیچ معادلی در فارسی ندارد) 👈 آیا برای رهایی از هلاکت، حکیمی در زندگی ما وجود دارد؟! ساده نگذریم ...