زناشويي در عرفان ابن عربي اما اوج نگرش عرفان اسلامي درباره زن و زناشويي و تبلور کامل اندیشه نبوی- از حیث تحلیلی و سلوکی را باید در نگاه عارف شهیر اسلامی محی‌الدین ابن‌عربی (درگذشته به سال 638 ه ق) جستجو کرد. ابن‌عربی موضوع نکاح را از منظرهستي‌شناختي آنچنان گسترش می‌دهد که با مطلق ظهور و تجلی گره می‌زند و با عنوان «نکاح ساری» آن را در همه مراتب هستي جاري و شکل‌گيري و آفرينش همه اشیاء را زیر سر پدیده نکاح به شمار می‌آورد و درهمین راستا در مکتب عرفاني محی‌الدین حداقل چهار مرتبه‌ی از نکاح که عبارتند از: «نکاح اسمائی»، «نکاح روحانی»، «نکاح طبیعی ـ ملکوتی»، و «نکاح عنصری ـ سفلی»، تبیین و تشریح می‌شود (قونوی، ص 378) و چه بسا بحث و بررسی در اطراف انواع نکاح‌ها در آثار ابن‌عربی با عنوان «علم النکاح» طرح می‌شود. (ابن‌عربی، ج3 و ج2، ص586).