بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع: «‌، خدمتی بزرگ به بشریت» ✍️ مناسبت روز: امشب شب شهادت ششمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت، حضرت (ع) است، لذا ضمن عرض تسلیت و تعزیت به همه مسلمانان جهان، روزبرگ امروز را با موضوع «نهضت بزرگ علمی (ع)» آغاز می‌نمائیم؛ با مطالعه سیره گفتاری و رفتاری اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) و توجه به آثار علمى که از آنان به جای مانده است به‌دست می‌آوریم که آن بزرگواران در تمام علوم و رشته‏‌هاى مورد نیاز بشرى، تَبحُّر ویژه‌ای داشته‌اند؛ و بر همین اساس امیرالمؤمنین (ع) در توصیف دانش آل‌محمد (ص) فرمودند: «هُمْ مَوْضِعُ سِرِّهِ وَ لَجَأُ اَمْرِهِ وَ عَیبَه عِلْمِهِ وَ مَوْیلُ حُکْمِهِ وَ کُهُوفُ کُتُبِهِ وَ جِبَالُ دِینِهِ»: «آنان جایگاه سِرّ خداوندى و پناهگاه فرمان الهى و مخزن علم خدا و مَرجَع حُکم او و نگهبان کتاب‏‌هاى آسمانى و کوه‌هاى همیشه استوارِ دین خداوندند». (نهج‏البلاغه، خطبه دوم) امام صادق (ع) نیز عترت رسول خدا (ص) را مرکز حکمت و رحمت الهى دانسته و فرموده‌اند: «نَحْنُ شَجَرَه النُبُوَّه وَ بَیتُ الرَّحْمَه وَ مَفَاتِیحُ الْحِکْمَه وَ مَعْدِنُ الْعِلْمِ»: «ما خاندان پیامبر (ص) درخت نبوت، خانه رحمت، کلیدهاى حکمت و سرچشمه دانش هستیم».(الکافی، ج۱، ص۲۲۱) اما می‌دانیم که ایجاد هر نهضت و انقلابی در جهان نیازمند به مجموعه‌ای از امکانات و ظرفیت‌های مقدماتی است و مسلماً «نهضت علمی» نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ بنابراین هر یک از ائمه اطهار (ع) در هر فرصتی که به‌دست می‌آوردند، در جهت ترویج علوم و معارف اسلامى همت می‌گماردند؛ تا اینکه بالاخره شرایط اجتماعى و فرهنگى در اواخر دوران عمر شريف امام باقر (ع) و در دوران زندگی امام صادق (ع) مهیا شد؛ چراکه در این دوره از قدرت حکومت بنی‌امیه به شدت کاسته شد و بنى‌العباس مبارزه شدیدی را آغاز نمودند؛ لذا این دو گروه دنیاپرست و ستمگر در مدت چندین سال در کشمکش با یکدیگر بودند و به همین دلیل فرصت ایجاد فشار و اختناق نسبت به اهل‌بیت (ع) و شیعیان را نداشتند؛ بر همین اساس، می‌توان این دوران را دوران آرامش و آزادى نسبى برای رشد معارف مکتب اهل‌بیت عصمت و طهارت دانست که حضرت صادق (ع) از این فرصت مغتنم، کمال استفاده را نموده و «نهضت علمی» را بنیان‌گذاری کردند؛ این نهضت بزرگ که مقدمات آن را حضرت باقرالعلوم (ع) فراهم نمودند، شور و شوق علمى بى‏سابقه‏اى را در جامعه‌ی اسلامی به وجود آورد و کُرسی‌های علوم مختلف، هم‌چون قرائت و تفسیر قرآن کریم، حدیث، کلام، فلسفه، نجوم، ریاضیات، شیمی، طب و... شکل داد؛ صادق آل‌ محمد (ع) در این دوران، بزرگ‏ترین دانشگاه اسلامى را در مدینه بازگشایی نمودند و مسجد پیامبر (ص) را علاوه بر محل عبادت به محل تدریس علوم الهی تبدیل کردند و با گشودن باب علوم مختلف، بیش از چهار هزار شاگرد را در مکتب علمی خود تربیت نمودند؛ شاگردانی همچون: «مُفَضَّل بن عُمَر جُعْفی، مؤمن‏ الطاق، هشام ابن حکم و هشام ابن سالم در علم کلام»؛ و «زُرارة بن أعیُن، محمد ابن مسلم، جَمیل‌ بن دَرّاج‌، حُمران‌ بن اَعْین، ابوبصیر و عبدالله بن سِنان در فقه و اصول و تفسیر»؛ و «جابر ابن حیان در ریاضیات و شیمى و علوم غریبه»؛ که هر یک از این شاگردان، در سال‌های بعد به استادی بزرگ تبدیل شده و کرسی‌های علمی فراوانی راه‌اندازی نمودند، تا حدی که «جرجی زیدان» تاریخ‌نگار مسیحی درباره جابر ابن حيان می‌نویسد: «او حُجَّت است از شرق در برابر غرب تا ابد!» (معجم الرجال الحدیث، ج ۴، ص ١٠٠) ✍️ در پایان سخن امروز، باید اذعان کرد که امام صادق(ع) با نهضت علمی خود، خدمتی بزرگی به بشریت نمودند که در طول تاریخ بی‌نظیر است؛ چراکه علاوه بر علوم قرآن و حدیث، و فقه و اصول؛ دانش‏‌هایی بسیاری را برای بشریت، بنیان‌گذاری و یا بسط و گسترش دادند؛ دانش‌هایی همچون‌: علم کلام، فلسفه، تربیت، اخلاق، عرفان، طب، شیمى، روان‏شناسى، حیوان‏شناسى، لغت، ادبیات، سیاست و... که هنوز عالمان این علوم از سرچشمه دانش صادق آل‌ محمد (ص) سیراب می‌شوند و البته این نهضت بزرگ علمی تنها یکی از خدمات ارزشمند حضرت صادق (ع) به بشریت بوده است. https://eitaa.com/ROOZBARG