🔹
درباره علی اکرم همت زاده
خبر مرگ علی اکرم همت زاده به طور گسترده در جمهوری آذربایجان منتشر شده و رسانههای این کشور نتوانستند با بیتفاوتی از کنار این خبر بگذرند. این خبر علاوه بر این در ایران و روسیه نیز بازخورد قابل توجهی داشته است.
همت زاده عضو جبهه خلق جمهوری آذربایجان و موسس شاخه لنکران و مناطق تالش نشین هم مرز با ایران به شمار می رود. شاخه لنکران جبهه خلق در وقایع ژانویه سیاه ۱۹۹۰ نقش آفرینی موثری داشت. جبهه خلق لنکران با فراخوان مردمی توانستند برای نخستین بار مرزهای اتحاد جماهیر شوروی را به روی جهان خارج بگشایند. هزاران نفر صبح روز ۱۹ ژانویه در مرز بیله سوار با نیروهای مرزبانی و ارتش شوروی درگیر شد و پایانه را به آتش کشیدند و تعداد زیادی توانستند وارد خاک ایران شوند. همچنین این جمعیت ظهر همین روز به سمت آستارا حرکت کردند و در ساعت ۱۳ و ۵۴ دقیقه دروازه روی پل مرز را شکستند و وارد ایران شدند.
شاخه لنکران جبهه خلق در واکنش به قتل عام معترضان در آن زمان در باکو دو اقدام مهم را انجام داد. نخست اینکه رافیق محمداف از اعضای جبهه که در بازگشایی مرزها نقش موثری داشت با سلاح شکاری به پادگان ارتش شوروی در لنکران حمله و تیراندازی کردند. نیروهای ارتش شوروی و کا.گ.ب به تعقیب شبه نظامیان جبهه خلق پرداختند و آنها را طی درگیری مسلحانه در جنگلهای هفته هونی کشتند.
همچنین شاخه لنکران جبهه خلق در تماس با مقامهای جمهوری اسلامی ایران، آنها را از رویداد ژانویه خونین باکو مطلع کردند و دو خبرنگار ایرانی روزنامه کیهان هوایی (بین الملل) با کمک نیروهای شاخه لنکران به باکو رفتند و از بقایای تخریب، کشتار و تشییع جنازه شهیدان سرکوب قیام علیه شوروی عکس و خبر تهیه کردند. این خبر در کیهان هوایی منتشر شد و خبرگزاری رویترز هم اقدام به بازنشر آن کرد.
علی اکرم همت زاده در دوران پس از استقلال و جنگ قره باغ، نیروهای باقیمانده ارتش و شبه نظامیان را در لنکران و یک تیپ رزمی سازماندهی کرده بود و به جبهه قره باغ می فرستاد. موفقیتهای تیپ رزمی لنکران (لنکران باتالیونو) و مجروحیت وی در نبردها او را به جایی رساند که در دوره سید ابوالفضل علیف معروف به ایلچی بیگ، به وی درجه سرهنگ شبه نظامی اعطا کردند و معاون صورت حسین اف وزیر دفاع وقت شد. همت زاده در زمان انقلاب و سقوط شوروی سابق معاون اداره حمل نقل عمومی لنکران بود و در اصل نظامی نبود؛ اما وی تا مرحله کسب عنوان قهرمان ملی پیش رفت؛ با این حال بهدلیل سیاست پان ترکیسم و ایران ستیزی ایلچی بیگ همراه با وزیر دفاع استعفا کرد.
همت زاده در سال ۱۳۷۲ در مناطق تالش نشین جمهوری آذربایجان و هم مرز با ایران جمهوری خودمختار تالش مغان را تاسیس کرد و با اکثریت آرا بهعنوان نخستین رئیس جمهور موقت آن انتخاب شد. کمی بعد، پس از حمله نظامی دولت آذربایجان، بازداشت و به اتهام تصاحب غیر قانونی قدرت و تجزیه طلبی زندانی شد. دادگاه همت زاده دو سال بعد از بازداشت او برگزار و به حبس ابد محکوم شد. دولت این کشور نوپا در سال ۲۰۰۸ با فشار شورای اروپا همت زاده را ابتدا آزاد کرد و با سلب تابعیت او را اخراج و به تبعید هلند فرستاد. همت زاده جنبش ملی تالش را برای پرهیز از خشونت و مبارزه مدنی در سال ۱۳۸۵ پایه گذاری کرده بود تا حقوق قومی تالشان جمهوری آذربایجان را احیا کند. وی طی دو پرونده در دادگاه لاهه دولت آذربایجان را به پرداخت دو فقره خسارت در حق خود محکوم کرد.
همت زاده در سال ۱۳۹۴ با دعوت دانشگاه ایروان به ارمنستان و قره باغ کوهستانی رفت و طی سخنانی به تقبیح سیاست دولت آذربایجان پرداخت. دولت آذربایجان پس از لغو تابعیت، نخست نتوانست از تعقیب قضایی علیه همت زاده به دلیل سفر به منطقه قره باغ استفاده کند اما رسانه های دولتی و وابسته به دولت، موج تبلیغاتی علیه او به راه انداختند او را حامی اشغال قره باغ توصیف کردند.
وی در سال ۱۴۰۰ پس از بیماری و سختیهای ناشی از شکنجه زندان و مجروحیت در جنگ قره باغ، کرسی ریاست جمهوری دولت در تبعید را به بوریس تالشنسکی واگذار کرد.و سرانجام همت زاده در سن ۷۴ سالگی در لاهه هلند درگذشت.
▪️
بیشتر بخوانید:
چرایی بی تفاوتی ایران در رویدادهای نخجوان و تالش
👈
بیشتر بخوانید:
✅ https://iswnews.com/86039
✅
https://eitaa.com/joinchat/134742021C10aa5fa2c9
/2