هدایت شده از محمدجواد توکلی- یادداشت‌های اقتصادی
✅اشتباه استراتژیک دولت در اصلاح قیمت کالاهای اساسی
❇️دکتر حسین صمصامی
❇️سال 88 زمانی که هدفمندی یارانه ها قرار شد اجرا شود در نامه¬ای 21 صفحه¬ای حقیر به ریاست وقت جمهور، نکات زیر عنوان شد:
"در حقيقت در اين زمينه(هدفمندی یارانه ها) سه سوال اساسي مطرح است كه تاكنون جواب مستدل و روشني به آن داده نشده است و واقعا مشخص نيست كه با حذف يارانه¬ها چه اتفاقي خواهد افتاد.
1) تورم ناشي از حذف يارانه¬ها در جامعه چقدر است؟
2) آيا منابع جمع¬آوري شده ناشي از حذف يارانه¬ها و سپس هزينه¬كرد آن به صورت هدفمند در جامعه مي‌تواند افزايش قيمت¬ها را در سبد مصرفي دهك¬هاي پائين و متوسط جبران نمايد؟ و در اين حركت، خانوارهاي در دهك¬هاي پائين و متوسط هزينه¬اي منتفع، متضرر و يا حداقل با وضعيت مشابه قبل باقي مي‌مانند؟
3) با حذف يارانه¬ها قيمت دارائي¬ها در جامعه چگونه تغيير مي¬كند و وضعيت توزيع ثروت در جامعه چه مي¬شود؟ آيا توزيع ثروت ثابت و يا به نفع اقشار خاصي تغيير مي¬كند؟
اگرچه پاسخ‌گويي به اين سئوالات با توجه به زيرساخت‌هاي اطلاعاتي موجود و مدل‌هاي رايج اقتصادي (بدليل عدم تجربه جهش ناگهاني قيمت حامل‌هاي انرژي) به سادگي امكان‌پذير نمي‌باشد، اما نكته¬اي كه با قطعيت مي¬توان گفت اين كه، با توجه به اين‌كه دهك¬هاي بالا در اقتصاد صاحبان ثروت و منابع مالي بوده و در نظام توليد و توزيع نقش موثري دارند، طبيعي است كه اين افراد به راحتي بدون دريافت هيچگونه يارانه¬اي مي‌توانند افزايش هزينه¬هاي خود را جبران نمايند و براساس تجربه سال¬هاي گذشته اقتصاد در مورد افزايش قيمت¬ها، به نظر مي‌رسد حتي با پرداخت يارانه نقدي بيشتر به خانوارهاي دهك¬هاي پائين، افزايش هزينه¬هاي آنها جبران نخواهند شد."
موافقان حذف ارز4200 تومانی می فرمودند حذف این ارز اثر تورمی ندارد و قیمت¬ها بالا نمی رود... چون 4200 اصابت نکرده و تبدیل به رانت شده و... به زبان روشنتر یعنی چه حذف بشود و چه نشود قیمت مرغ و روغن و سایر اقلام تغییری نخواهد کرد. ما عرض می کردیم اصابت کرده و اگر حذف کنید قیمتها بالا می رود... حالا با این شوک قیمتی جدید مشخص شد که ارز4200 اصابت کرده و پرداخت یارانه 300 تا 400 هزارتوامانی نیز اصابت آن را به اثبات رسانید. شوک قیمت کالاهای اساسی به تورم در اقلام دیگر منتهی خواهد شد... راننده ای که باگت را یکی 10هزار تومان بخرد، پوشاک و نخاله را هم با قیمت ارزان جابه جا نمی کند(خدمات).... قیمت اقلام اساسی دیگر مثل برنج و گوشت و حبوبات هم همینقدر نمی ماند و اثر قیمتهای نسبی، تعادل فعلی را در اقلام دیگر هم به هم میزند... باز به همین ترتیب اقلام دیگر مثل خودرو و منسوجات هم بالا می رود... بعدتر کالاهای لوکس و کمی با وقفه بیشتر مسکن. البته این تجربه قبلا نیز در اقتصاد ایران تکرار شده و ظاهرا هر دولت تجربه و آزمون خاص خود را دارد و قصد ندارد از تجارب دولت های قبلی استفاده نمایید. دقیقا همانطور با همان مکانیزم که ریچارد نفیو گزارش کرده کشور مستعد یک شوک تورمی مثل زمان احمدی نژاد و روحانی می شود... ما تقریباً و حداکثر یک سال دیگر به این نقطه خواهیم رسید... یک پاس گل عالی به خزانه داری آمریکا دادیم... باز ارز بالا خواهد رفت و این دور باطل تکرار می شود البته به هزینه فقیرتر شدن فقرا و غنی¬تر شدن اغنیا. آقای رئیسی و تیمش اشتباه استراتژیکی مرتکب شدند...