🔸جناب ملاصدرا شیطان را نماد وهم در این عالم می‌داند. همۀ بدی‌ها، پلشتی‌ها و کژی‌ها به شیطان برمی‌گردد. 🔹 شیطان لزوماً یک جن مادی مثلاً دنیایی نیست. شیطان مفهوم وسیع و فراگیری است. 🔻به هر موجود زشت، بی‌بهره از حقیقت، بی‌بهره از نور، و بی‌بهره از فایده‌ای شیطان گفته می‌شود. 🔹وقتی سطل آب را به چاه می‌اندازند و از مبدأ دور می‌شود به آن شَطَن می‌گویند. شیطان از مادۀ شطن است؛ یعنی دورترین نقطه از مبدأ خودش. 💠 آیۀ بسیار عجیبی در قرآن داریم که ساده از کنار آن رد می‌شویم. می‌فرماید: وَ لَقَدْ خَلَقْنَاكُمْ ثُمَّ صَوَّرْنَاكُمْ ثُمَّ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ لَمْ يَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ 🔸می‌فرماید: همه‌تان را خلق کردیم؛ همه‌تان را صورت دادیم؛ بعد به ملائکه گفتیم به آدم سجده کنید. 🔹علامه طباطبایی از این آیه استفاده می‌کند و می‌فرماید سجدۀ ملائکه به شخص آدم نبوده؛ سجده به آدمیت بوده و از کلام امیرالمؤمنین در نهج‌البلاغه استفاده می‌کند و می‌گوید در آن‌جا ابلیس و جنودش سجده نکردند. 🔹 این گزارشی از باطن عالم است و مثل دنیا نیست که زمان داشته باشد و شما بگویید کی؟ و ما بگوییم گذشت. 💢 عالم مجردات زمان ندارد که بگوییم قبلاً ابلیس به آدم سجده نکرد و تمام شد. این فرمان همیشگی است؛ زمان ندارد. همیشه ملائکه در حال سجده به آدمیت‌اند؛ همیشه شیطان و سپاهش در حال تمرد از فرمان پروردگار و سجده‌اند. 🔹همۀ میکروب‌های عالم تحت مدیریت شیطان‌اند. علامه طباطبایی بر این باورند که شیطان به روح اولیای خدا و مخلصین راه ندارد، ولی به جسم آن‌ها راه دارد. حضرت ایوب علیه‌السلام مشکلات فراوانی پیدا کرد؛ بیماری‌های عجیبی پیدا کرد؛ همسرش او را رها کرد. 🔸خودش این مشکلات را تحلیل کرد در سورۀ صاد آیۀ ۴۱ به نقل از حضرت ایوب علیه‌السلام می‌فرماید: مَسَّنِيَ الشَّيْطَانُ بِنُصْبٍ وَ عَذَابٍ: شیطان با من تماس پیدا کرده و مرا به عذاب و سختی انداخته است. 🔹یکی از معانی‌ای که این آیه ممکن است داشته باشد همین میکروب است. میکروبی که به تن اولیای خدا راه پیدا می‌کند مصداق آسیب شیطان به جسم آنان است. 🔸ریشۀ میکروب از شیطان است، برای این‌که موجودی مضر است؛ موجودی بی‌فایده و بی‌خاصیت است؛ ضرر زننده است. 🛑 شیطان مظهر مُضِلّ است؛ شیطان مظهر مضر است. هرچه در این عالم ضلالت، گمراهی، آسیب، و خطاست از شیطان است. 🔹آیات قرآن مطالب عجیبی در این باره دارد. می‌فرماید: هرچه فراموشی است از شیطان است. 🔸 داستان حضرت یوشع و حضرت موسی در سورۀ کهف به همین اشاره دارد. 🔺حواس‌جمعی از خداست؛ نور است. 🔻حواس‌پرتی از شیطان است و ظلمت است. 🔹 مبدأ ظلمت در این عالم شیطان است؛ آن حجاب بزرگی که مانع می‌شود خلایق خدا را ببینند، نور معرفت، نور ایمان، نور توحید به ایشان بتابد ابلیس است. 🔸در زیارت جامعه می‌گوییم ریشۀ همه خوبی‌ها از اهل‌بیت است و ریشۀ همۀ آلودگی‌ها و زشتی‌ها دشمنان اهل‌بیت و سرچشمۀ دشمنان اهل‌بیت ابلیس است. 🔹خداوند در سورۀ مبارکه انعام می‌فرماید دشمنان انبیا همه‌شان شیطان‌اند؛ انسان باشند شیطان انسی، جن باشند شیطان جنی. 📍برگرفته از جلسات گریز از رجیم @Aminikhaah