💥جمله «الطرق الی الله بعدد انفاس الخلائق» جست‌وجوی بسیار در متون احادیث نشان می‌دهد که عبارت یادشده در هیچ‌یک از منابع معتبر نقل نشده است و حدیث تلقی‌کردن آن نخستین‌بار در کتاب محیط‌الاعظم از سیّد حیدر آملی (م. 788)، عالم و عارف شیعی، دیده می‌شود (آملی، 1380، ج 1: 235)؛ وی در جامع‌الاسرار نیز آن را حدیث نبوی خوانده است و فیض کاشانی در علم‌الیقین ضمن اشاره به سخن آملی، نسبت‌به حدیث‌بودن آن تردید کرده است (فیض کاشانی، 1377، ج 1: 43 پاورقی). علامه مجلسی (م. 1111 ق.) در بحارالانوار، ذیل شرحی بر یک روایت از امام حسن عسکری (ع)، دقیقاً عین عبارات فیض کاشانی را ـ که در آن به همین عبارت اشاره کرده ـ بدون ذکر منبع آورده است (مجلسی، 1403 ق، ج 64: 137). شاید همین مطالب مجلسی در بحارالانوار، یکی از کتاب‌های بزرگ حدیث، باعث شده است برخی از بزرگان به‌ویژه علمای معاصر شیعه مانند ملااحمد نراقی، میرزا مهدی آشتیانی و علامه طباطبایی این عبارت را حدیث تلقی کنند (رک. نراقی، 1390: 206؛ آشتیانی، 1367: 504؛ رخشاد، 1381: 107). نکتة مهم دیگر این است که از علمای اهل تسنن، هیچ‌یک از متقدمان یا معاصران، این عبارت را حدیث تلقی نکرده‌اند و هنگام نقل آن فعل‌هایی مانند «گفته‌اند» یا «گفته شده است» را به کار برده‌اند... ✂️ بخشی از #مقاله "پژوهشی در سیر روایی-عرفانی گزارة مشهورِ «الطرق الی الله بعدد انفاس الخلایق»" #علوم_حدیث 🔸کشکول ناب حوزوی🔻 ✳️ @kashkolenab