✍ ۳. در روایات آمده: "خداوند فرشتگانی دارد که اصلا خبر ندارند که او، آدم و انسان و سلسله‌ی بشری آفریده است"؛ و این هم موید دیگری‌ست بر این که می‌توان با در نظر گرفتن طبقه‌بندیِ فرشته‌ها، مشکل را حل کرد؛ با این توضیح که اگر آن فرشته‌ها خبر از آفرینش انسان ندارند، پس به سجده بر او نیز امر نشده‌اند؛ پس نباید تصور کرد وقتی خدا می‌فرماید " همه‌ی فرشتگان بر انسان سجده کردند"، مقصود همه‌ی فرشتگان "بی‌استثنا"ست! بل که مراد طبقه‌های خاصی از فرشته‌هاست که "همه"ی اهالیِ 'آن طبقه‌ها' به سجده امر شده بودند. ✍ ۴. دوست مکرَّم، سید م. م. گفت: " چون فرشته‌ها مراتب بسیار زیادی دارند، می‌توان گفت آیاتی که در قرآن آمده، مربوط به فرشته‌های عالمهای بالاست که هیچ گاه از فرمان خدا سرپیچی و سرکشی نمی‌کنند اما سرپیچی و نابفرمانی در فرشته‌های عالمهای پائین، قابل تصور و پذیرش است و فطرس از آن فرشته‌های عالی مقام نبوده است. " وَ لَهُ دَلائِلُهُ ... ✍ ۵. برخی از مفسران هم در تفسیر آیه‌ی " اَم کُنتَ مِن العالِینَ " (ص: ۷۵) حرفهائی مانند این زده‌اند که "عالین صنفی از فرشته‌ها هستند که به سجده بر آدم امر نشده بودند یا همه‌ی فرشته‌های آسمان به سجده امر نشده بودند بلکه تنها فرشته‌های زمین به این سجده فرمان داده شده بودند." 💧و این بیت مُلّای رومی: " بار دیگر از مَلَک پَرّان شوم / آنچه اندر وهم ناید، آن شوم " را اشاره به آن مقام گرفته‌اند. ✍ ۶. شیخ محمدرضا سدنی می‌گوید: روز سوم شعبان به خانه‌ی مرحوم سیدمحمود سیستانی [ که این بنده‌ی نگارنده، شناختی از وی ندارم و همین اندازه می‌دانم که برادر آیه الله سیدعلی سیستانی - دام‌ظله - ست ] رفته بودم و دیدم چشمان ایشان قرمز است و معلوم بود خیلی گریه کرده است؛ علتش را که پرسیدم، گفت: "لحظه‌ای فطرس فرشته را دیدم و به او گفتم عهد بسته‌ای سلام مردم را به امام‌حسین برسانی؛ امروز روز ولادت آن امام است؛ سلام مرا به ایشان برسان." (ماسمعت ممن رایت،ج۲،ص۴۰۵). 💧شیخ‌محمد سند نیز فرشته‌ها را دارای 'اختیاری ضعیف' می‌داند. و سیدمجتبی بحرینی (؟) نیز آنها را مختار می‌انگارد. (همان،ج۲،ص۲۰۹) که باید ادله‌شان را پرسید و بررسی کرد؛ شاید مُدّعای ما تقویت شد. 👇