🌸🍃شرح چهل حديث
🥀🤍امام خمینی رضوان الله علیه:
9️⃣3️⃣ حدیث سی و نهم خیر و شرّ
⬅️ ادامه در ابطال جبر است
🔘و به بيان ديگر، شك نيست كه موجودات در قبول وجود مختلف مىباشند:
🌸🍃بعضى از موجودات است كه قبول وجود مىكنند ابتدئا و استقلالا، چون جواهر مثلا، و بعضى از موجودات است كه قبول وجود نكنند مگر پس از موجوديت شىء ديگر و به تبعيت موجود آخر، مثل اعراض و اشياى ضعيف الوجود، مثلا تكلم زيد بخواهد موجود شود، از امورى است كه قبول وجود نمىتواند بكند مگر به تبع،
🥀🤍و اعراض و اوصاف بدون وجود جواهر و موصوفات آبى از وجودند و امكان تحقق ندارند، و اين از نقص ذاتى و نقصان وجودى خود اين موجودات است، نه نقصان در فاعليت و موجوديت حق تعالى شأنه. پس، معلوم شد كه جبر و نفى وسايط وجوديه در سلسله موجودات امكان ندارد.
🌸🍃و از براهين قويّه در اين باب آن است كه چنانچه ماهيات به حسب نفس منعزل از تأثير و تأثر [هستند] و جعل بالذات به آنها متعلق نيست، همچنان حقيقت وجود بذاته منشأ تأثير است كه نفى تأثير از آن مطلقا مستلزم انقلاب ذاتى است. پس، ايجاد مراتب وجود بى آثار و منفى الاثر مطلقا ممكن نيست و موجب نفى شىء از ذات خود است.
🥀🤍بالجمله، معلوم شد كه تفويض و جبر هر دو در مشرب برهان تامّ و ضوابط عقليه باطل و ممتنع است، و مسلك «امر بين الامرين» در طريقه اهل معرفت و حكمت عاليه ثابت است،
🔺منتها در معناى آن بين علما، رضوان اللّه عليهم، اختلاف عظيم است.
⬅️ ادامه دارد ...