تناقض نما یا غیب نمون: نگرشی نو به معجزه
محمدامین احمدی؛ چ۱، قم: بوستان کتاب، ۱۳۸۰، ۳۶۰ صفحه رقعی.
پدیده ای به نام معجزه در متون دینی و غیردینی بسیار روایت شده است؛ اما نوع نگاه بشر به این پدیده یکسان نیست. عده ای تحت تأثیر جهان نگری مادی، این گونه روایات را اساساّ مجعول می پندارند و تأکید می ورزند که آدمی به مقتضای خردورزی خود نباید تسلیم داستان سرایی هایی از این گونه شود. از دیگر سو پیروان ادیان توحیدی « معجزه » را دلیل عقلی بر اثبات یکی از مهم ترین آموزه های دینی، وحی و نبوت، حتی وجود خداوند می دانند. در این اثر به مقتضای این دو نگرش، از یک سو کوشش شده است دلیل کسانی را که به دیدۀ انکار و تردید به معجزات می نگرند، از زبان خودشان بازگو شود. از دیگر سو نشان داده شده است کسانی که باور به آموزه های دینی را بر پایۀ معجزه توجیه می کنند، دست کم با چهار پرسش بنیادین روبرو هستند که باید بدان پاسخ دهند. در غیر این صورت، طرح توجیه باور به آموزه های دینی بر پایۀ معجزه ناتمام خواهد ماند.
چهار پرسش اساسی به ترتیب عبارت اند از:
۱ ) چیستی معجزه؛
۲ ) امکان وقوع معجزه؛
۳ ) اثبات وقوع معجزه؛
۴ ) وجه دلالت معجزه.
مباحث اصلی اثر: بخش اول کتاب به ارائه تعریف های گوناگون از معجزه اختصاص یافته است. در این بخش بحثی در مورد مفهوم خرق عادت از نگاه اندیشمندان مسلمان و تعریف خاص پل تیلیخ از معجزه به عنوان حادثه - نشانه، مطرح شده است. بخش دوم تلاشی است برای پاسخ به دو پرسش: یکی امکان وقوع معجزه و دیگر اینکه چگونه می توان معجزه را به عنوان امر فرا طبیعی از اموری که اساساّ بر اساس علل و عوامل طبیعی قابل تبیین باشد، باز شناخت و متمایز کرد. بخش سوم به نقد و بررسی آرای دیوید هیوم در باب معجزه اختصاص یافته است. بخش چهارم به این پرسش اختصاص یافته است که معجزه بر چه چیز و چگونه دلالت می کند.
در بخش ضمایم، دو ترجمه آورده شده است. ضمیمۀ نخست، ترجمۀ بخش دهم از کتاب تحقیق در فهم انسانی نوشتۀ دیوید هیوم است. او در این بخش از کتاب دربارۀ معجزات بحث می کند و می گوید وقوع معجزات اگر فی حد نفسه ممکن باشند، قابل اثبات نیستند. ضمیمۀ دوم کتاب، ترجمۀ مقاله ای است با عنوان « تفسیری نو از مقالۀ معجزات هیوم » که در آن ادعا شده است
تفسیر مشهور از مقالۀ هیوم اشتباه است. تفسیر مشهور از مقالۀ هیوم این است که به نظر هیوم، از بعد نظری ناممکن است گواهی انسان ها، وقوع معجزه ای را اثبات کند و عنصر اجتناب ناپذیر استدلال هیوم این ادعاست که معجزه طبق تعریف، نقض قانون طبیعت است.
معجزه که در اصل آموزۀ دینی شناخته می شود و عمدتاّ در علم کلام از آن بحث می کنند، فارغ از نگاه مبتنی بر ایمان و دفاعیات کلامی، موضوع تأمل فلسفی فیلسوفان جدید نیز قرار گرفته است. این تأمل سبب طرح مسائل مهمی در باب اعجاز گردیده است. در این اثر کوشش شده است این مسائل توصیف، تحلیل و نقد شوند و از آنجا که این مباحث ارتباط وثیقی با سنّت فلسفی - کلامی و دیدگاه دینی ما دارند، طرح آنها بدون پرداختن به آرای اندیشمندان مسلمان، ناقص به نظر می رسد؛ از این رو تلاش شده است آرای اندیشمندان مسلمان نیز توصیف، تحلیل و نقد و با دیدگاه های غربی مقایسه شود.
👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#محمد_امین_احمدی
#کتب_کلامی