فلسفه حقوق در قرآن (مبانی و منابع)/ تالیف سعید داودی/ انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی (تهران)/ چاپ اول: 1399/ 346 صفحه. این اثر، در پی اثبات مبنای صحیح حقوق از دیدگاه قرآن، همراه با نقد دیگر مکاتب حقوقی و بحث از منابع حقوق از دیدگاه قرآن است. پرسش اصلیِ تحقیق این است که «فلسفۀ حقوق از دیدگاه قرآن در بخش مبنا و منبع حقوق چیست؟» به دنبال آن، در بحث از مبنای حقوق، پرسش‌های فرعی شکل می‌گیرد. برای مثال، آیا قرآن فطرت و حقوق فطری را مبنا می‌داند یا دریافت‌های قطعی عقل و مصالح و مفاسد را یا تشخیص عرف را و یا، فراتر از همۀ این موارد، قرآن کریم مبنای خاص خود را در مبنای حقوق دارد؟ دیدگاه‌های معروف معاصر در مبانی حقوق کدام است؟ آیا در قرآن، علاوه بر بیان دیدگاه الهی در مبنای حقوق، دیگر مبانی هم مورد اشاره و احیاناً مورد نقد قرار گرفته است؟ بیان قرآن در تبیین مبنای خود بر چه ادله‌ای استوار است؟ آیا با مبانیِ انسان‌شناختی و جهان‌شناختی ارتباطی دارد؟ آیا ضعف درک حقایق هستی و به‌ویژه جهان پسین از سوی انسان در اتخاذ این مبنا دخیل است؟ و… . پس از روشن‌شدن مبنای حقوق از دیدگاه قرآن، جای این پرسش است که راه دستیابی به این مبنا (= منبع یا منابع حقوق) چیست؟ مثلاً اگر مبنا فطرت باشد، چگونه می‌توان آن را کشف کرد تا تبدیل به قاعده‌ای حقوقی شود؟ آیا راه کشف آن تنها عقل است و اگر عقل است محدودۀ درک عقل و ورود به کشف تا کجاست؟ آیا عقلِ قطعی تنها ملاک این تشخیص است یا درکِ ظنی نیز در این فرایند معتبر است؟ آیا عقل توان درک همه‌گونه مقررات را در تمام ابعاد زندگیِ بشر دارد یا تنها به کلیات از قواعد ــ با توجه به مبنا ــ دسترسی دارد؟ اگر مبنای حقوق ارادۀ حکیمانۀ شارع باشد، راه کشف این اراده چگونه است؟ آیا قرآن راه کشف این مبانی را بیان کرده است؟ در صورت مثبت‌بودن، چه راه‌هایی را مشخص کرده است؟ در این میان، آیا تفاوتی میان فرقه‌های مختلف اسلامی در منابع حقوق قرآن و در حقیقت اسلام وجود دارد؟ منابع مورداتفاق و منابع مورداختلاف کدام‌اند؟ به عبارت دیگر، منابع واقعی و منابع ادعاییِ کشف مبنای حقوق، قواعد و مقررات حقوقیِ اسلام چیست؟ 🆔 @libisca