🛑کنترل و مدیریّت خشم در قرآن و حدیث 👇 1⃣) ذکر و یاد خدا و پناه بردن به او هنگامی که انسان در کوران حوادث و تنگنای زندگی قرار می گیرد و تلاطم امواج مشکلات، آرامش او را به هم می زند، تنها چیزی که اطمینان و آرامش را به او باز می گرداند، ذکر خداوند است. الَّذِینَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ: آنها کسانی هستند که ایمان آورده اند و دلهایشان به یاد خدا مطمئنّ (و آرام) است. آگاه باشید که تنها با یاد خدا دلها آرامش می یابد! 📖 الرّعد/28. 2⃣) عفو، گذشت و فرو خوردن خشم خشم جز در افرادی که مشکلات حادّ روانی دارند، خود به خود و بدون علّت بوجود نمی آید. پس در حالت طبیعی حتماً کسی یا چیزی خشم انسان را برمی انگیزد، اگر این خشم بخاطر خدا و پایمال شدن حقّ او باشد، دیگر حقّی برای ما نمی ماند و اجازه عفو و گذشت نداریم که موارد این نوع خشم بررسی شد. ولی در صورتیکه خشم بخاطر خودمان باشد، بخشش و گذشت در صدر همه تصمیم ها و اقدام ها قرار می گیرد. خداوند متعال چنین بخششی را از اوصاف شایسته مؤمنان می داند و می فرماید: وَالَّذِینَ یَجْتَنِبُونَ کَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ یَغْفِرُونَ: همان کسانی که از گناهان بزرگ و اعمال زشت اجتناب می ورزند و هنگامی که خشمگین شوند، عفو می کنند! 📖الشّوری/37. 3⃣) تغییر وضعیّت تغییر وضعیّت عبارت است از اینکه فرد خشمگین در هر حالتی که هست، جابجا شود و تغییر حالت دهد. اگر ایستاده است، بنشیند و اگر نشسته است، به پهلو دراز بکشد. پیامبر(صلی الله علیه و آله) می فرماید: «اگر یکی از شما خشمگین شد و ایستاده بود، بنشیند و هنگامی که خشمش از بین رفت، بلند شود. در غیر این صورت، به پهلو دراز بکشد» 📚 ابن حنبل، بی تا، ج 5: 152 4⃣) وضو گرفتن پیامبر(صلی الله علیه و آله) می فرماید: «همانا خشم از شیطان است و شیطان از آتش خَلق شده است و آتش بوسیله آب خاموش می شود، پس هنگامی که یکی از شما خشمگین شد، وضو بگیرد» 📚 ابن حنبل، بی تا، ج 4: 226 5⃣) سکوت پیامبر(صلی الله علیه و آله) می فرمایند: «هرگاه یکی از شما خشم گرفت، پس باید سکوت کند» 📚همان، ج 1: 339. 6⃣) ترس از عِقاب و عذاب خداوند انسان همواره به یاد داشته باشد که قدرت و بزرگی خداوند و غضب او فوق همه قدرت هاست. پس اگر بر کسی خشم ورزد، چگونه از خشم خداوند در روز قیامت می تواند در امان بماند. امام علی(علیه السلام) نیز می فرماید: «ای مالک! تو نمی توانی خشم را مهار سازی، مگر اینکه به معاد و زندگی اُخروی بسیار بیندیشی» 📖 نهج البلاغه/ ن53.