📖 مرحوم سيد رضى در ابتداى اين گفتار حكيمانه مى‌گويد: امام عليه السلام در سخن ديگرى كه در همين معنا (اشاره به گفتار حكيمانۀ قبل است) بيان كرده چنين مى‌فرمايد: «گروهى از مردم با دست و زبان و قلب به مبارزۀ با منكرات و انكار منكر برمى‌خيزند. آن‌ها تمام خصلت‌هاى نيك را به‌طور كامل در خود جمع كرده‌اند»؛ (وَ فِي كَلامٍ‌ آخَرَ لَهُ‌ يَجْرِي هَذَا الْمَجْرَى: فَمِنْهُمُ‌ الْمُنْكِرُ لِلْمُنْكَرِ بِيَدِهِ‌ وَ لِسَانِهِ‌ وَ قَلْبِهِ‌، فَذٰلِكَ‌ الْمُسْتَكْمِلُ‌ لِخِصَالِ‌ الْخَيْرِ) امام عليه السلام تقسيم سه‌گانه‌اى در اين گفتار حكيمانه و پرمعنا براى آمرين به معروف و ناهين از منكر بيان كرده، كه اين قسمِ‌ اوّلِ‌ آن است و اشاره به كسانى است كه با تمام وجودِ خود و با استفاده از تمام وسايل به مبارزۀ با منكرات برمى‌خيزند. ❤️ منظور از نهى از منكر با قلب (همانگونه كه در تفسير حكمت گذشته آمد) اين است كه انسان در دل از منكرات متنفر باشد و هرگز به آن رضايت ندهد هرچند نتواند بيش از اين كارى انجام دهد و يا بتواند و كوتاهى كند. 👅 منظور از مبارزۀ با زبان واضح است: نصيحت كند، اعتراض نمايد و گاه لازم است فرياد بكشد. ✋ معناى انكار منكر با دست هرگونه اقدام عملى است براى پيشگيرى از منكر يا برچيدن بساط منكرات موجود كه گاه منجر به درگيرى فيزيكى به‌سبب مقاومت عاملين به منكر و جسور بودن آن‌ها مى‌شود. قابل توجه اين‌كه امام عليه السلام اين سه را به ترتيب اهميت ذكر كرده است: نخست انكار با يد سپس لسان و بعد قلب. اين‌كه امام عليه السلام مى‌فرمايد: چنين كسى تمام خصال نيك را در خود جمع كرده، به‌سبب اين است كه كارى فراتر از آن تصور نمى‌شود و اين‌كه بعضى از شارحان نهج‌البلاغه كمك‌هاى مالى را قسم چهارم ذكر كرده‌اند صحيح به نظر نمى‌رسد؛ زيرا كمك‌هاى مالى نيز جزء اقدامات عملى است كه با دست انجام مى‌شود. [ ادامه دارد ... ]