روایت دیروز از جنگ، شهید یا کشتهای است که تیر میخورد و در راه وطنش میمیرد و جاودانه میشود، مرگی بدون روایت تصویری، آرمانگرایانه و اشتیاق بخش برای آنهایی که تصوری از جاندادن و تسلیمشدن در مقابل مرگ ندارند، اما روایت امروز جنگ که رسانههای اجتماعی به طور گسترده آن را به نمایش میگذارند، پهپادی است که تا آخرین لحظه، قربانی خود را تعقیب میکند و به التماسهای او برای زندهماندن توجهی ندارد.
وجه جدیدی از روایتهای جنگی نیز در حال شکلگیری است که فناوریهایی مانند هوش مصنوعی آن را خلق میکند و بهصورت وسیع در شبکههای اجتماعی منتشر میشود،روایتهایی که گاه آنقدر به حقیقت شباهت دارند که خود تبدیل به بهترین ابزار برای جعل حقیقت شدهاند و جالب آنکه بسیار جلوتر از سواد رسانهای مخاطبان عامه حرکت میکنند.
شبکههای اجتماعی در نقش پناهگاه زمان جنگ
در کنار این موضوعات، به نقش مهم دیگری از شبکههای اجتماعی نیز میتوان اشاره کرد و آن نقش پناهگاهی این رسانههاست.
پناهگاهها هنگام جنگ و اردوگاهها زمان سیل و زلزله، جمعیتی را در کنار هم نگه میدارند که همگی در حال تجربه مصیبتی مشترکاند و انسانها در سوگ جمعی، بهتر با غم خود کنار میآیند و شاید در همان لحظات غمبار، روزنههای به شادی نیز باز کنند. این مسئله را میتوان در بحرانهای اخیر کشورمان در شبکههای اجتماعی شاهد باشیم. بهعنوانمثال فضای طنز حاکم بر این شبکهها در اوج حملات دشمن، نه وطنفروشی است و نه بیتفاوتی، بلکه فرایندی روانی برای ایجاد نوعی آرامش و بقای اجتماعی است.
باورهایی قویتر از هراس
زادقناد در پاسخ به این سؤال که آیا سبک زندگی و باورهای مردم بر نوع مواجهه آنها با جنگ تأثیر دارد، گفت: بدون شک اثرگذار است، فضایی که انسانها در آن متولد و بزرگ شدهاند، میزان آشنایی با حوادث تاریخی، جریانات سیاسی ملی و بینالمللی در گذشته و حال، میزان اعتقادات به ایدئولوژیها، باورمندی به زندگی پس از مرگ، میزان وابستگی به زندگی مادی و عزیزان، ناامیدی و امیدواری، سطح باورمندی به ارزشهایی مانند وطنپرستی، سطح رفاه و امنیت در زندگی و مهمتر از همه داشتن سابقه و تجربهای از جنگ، مواجهه افراد با این پدیده را متفاوت میکند.
علاوه بر این موضوع، نقش شبکههای اجتماعی بهعنوان بخش تفکیکناپذیر زندگی و میزان دسترسی به آنها در تهییج نسبت به جنگ و یا ایجاد هراس از آن پررنگ است و نمیتوان آن را از عوامل تأثیرگذار بر انسان درگیر جنگ ندانست.
☫#بسیج_کارکنان_دانشگاه_علامه_طباطبایی☫
☫@me_atu ☫