بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم
هر روز آیاتی از قرآن کریم را با تأمل و دقت مطالعه کنیم.
فَاقْرَؤُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ
ترجمه و تفسیر آیه به آيه سوره فتح
ثواب قرائت این سوره
۱) امام صادق علیه السلام فرمود: اموال، زنان و كنیزان خود را با قرائت سوره فتح از نابودی در امان نگه دارید. هر كس خواندن این سوره را به عادت خود تبدیل كند، یك منادی در روز قیامت، این ندا را سر خواهد داد به طوری كه همه موجودات آن را خواهند شنید: تو از بندگان مخلص خداوند هستی. او را به سایر بندگان نیكوكار ملحق كنید و او را در نعمت‌های بهشت ساكن گردانیدو از شراب ناب همراه با كافور به او بنوشانید.«۱»
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
به نام خدا كه رحمتش بى اندازه است و مهربانى اش هميشگى
إِنّٰا فَتَحْنٰا لَكَ فَتْحاً مُبِيناً (١)
به راستى ما براى تو پيروزى آشكارى فراهم آورديم؛
لِيَغْفِرَ لَكَ اللّٰهُ مٰا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ مٰا تَأَخَّرَ وَ يُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ وَ يَهْدِيَكَ صِرٰاطاً مُسْتَقِيماً (٢)
تا خدا آنچه را از تبعات گذشته [كه به نا حق از گفتار و كردار مردم، دربارۀ تو پديد آمده] و پس از آن را براى تو بپوشاند، و نعمتش را بر تو كامل كند، و به راهى راست راهنمايى ات نمايد؛
وَ يَنْصُرَكَ اللّٰهُ نَصْراً عَزِيزاً (٣)
و خدا تو را به نصرتى توانمندانه و شكست ناپذير يارى دهد
نکته ها-
در اين كه مراد از «فتح مبين» در آيه اول سوره فتح چيست، ميان مفسران اختلاف است؛ گروهى مانند: آلوسى، ابوالفتوح، علامه طباطبايى و فيض كاشانى، آن را مربوط به صلح حديبيّه مى دانند و گروه ديگرى مانند شيخ طوسى، زمخشرى و فخررازى، آن را مربوط به فتح مكّه دانسته اند و هر دو گروه به رواياتى استناد كرده اند.
صلح حديبيّه از آن جهت مهم است كه سرآغاز فتح مكّه و پيروزى هاى مهم پس از آن بوده است، علاوه بر آنكه تا آن روز مشركان تنها به نابودى مسلمانان مى انديشيدند و براى آنان جايگاهى قائل نبودند، امّا با پذيرش صلح، در حقيقت مسلمانان را پذيرفتند كه اين در واقع پيروزى بزرگى در صحنه سياسى اجتماعى بود.
فتح مبين از آن جهت بود كه در سال ششم، يك هزار و چهارصد نفر همراه حضرت بودند ولى بعد از دو سال، ده هزار نفر در فتح مكّه با پيامبر همراه بودند.
در نظام هدايت الهى، ابهامى وجود ندارد و همه روشن و روشنگر مى باشند، از جمله:
فرستاده اش روشنگر است. «رسول مبين»(1)
قرآنش روشن و روشنگر است. «قرآن مبين»(2)
با زبانى روشن و واضح بيان شده است. «هذا لسان عربى مبين»(3)
هشدارهايش نيز بدون ابهام است. «نذير مبين»(4)
حتّى جنگ و صلحش نيز روشن است. «فتحا مبينا»
پس هر گروهى در برابر اين همه شفّافيت مخالفت كند، گمراهى او نيز بسيار روشن است. «و مَن يعص اللّه و رسوله فقد ضلّ ضلالاً مبينا»(5)
در اين آيات، شش مرتبه پيامبراكرم صلى الله عليه وآله مورد خطاب واقع شده است، «فتحنا لك... ليغفر لك، ذنبك، عليك، يهديك، ينصرك» كه بيانگر جايگاه ويژه پيامبر اسلام نزد خداوند است.
كلمه «ذَنب» به معناى دنباله و آثار و پيامدهاى هر چيز است و بيشتر در مورد گناه و پيامدهاى سوء آن بكار مى رود.
شكى نيست كه هر حركت حق طلبانه، براى منحرفان خوشايند نيست و آن ندا را گناه مى شمرند و بر ضدّ مناديان آن، انواع مشكلات، نگرانى ها، آزار و شكنجه ها، نسبت هاى ناروا، توطئه ها، اختلافات و شايعات را به راه مى اندازند، امام رضاعليه السلام فرمودند: گناه هيچ كس نزد مشركان، بيشتر از گناه پيامبر نبود، زيرا پيامبر با بت پرستى مبارزه مى كرد و حال آنكه مشركان تا قبل از فتح مكّه 360 بت داشتند، امّا با فتح مكّه و پيروزى قدرتمند پيامبر و مسلمانان، تمام اشتباهات پوشانده ماند.(6)
خداوند در سال دوم هجرى كه قبله تغيير كرد و سال ششم كه صلح حديبيّه به وقوع پيوست و سال هشتم كه مكّه فتح گرديد، وعده تمام كردن نعمت را در آينده مى دهد مى فرمايد: «يتمّ نعمته»، امّا در حجّة الوداع به آن وعده ها جامه عمل پوشاند و با اعلام نصب حضرت على عليه السلام به امامت، نعمت را تمام كرد و فرمود: «اليوم اكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتى»(7)
1) دخان، 13.
2) حجر، 1.
3) نحل، 103.
4) اعراف، 184.
5) احزاب، 36.
6) تفسير نورالثقلين.
7) مائده، 3.
بر گرفته از پایگاه جامع قرآنی نور
و کتاب الکترونیکی تفسير نور مرکز اطلاع رسانی غدیر