بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم هر روز آیاتی از قرآن کریم را با تأمل و دقت مطالعه کنیم. فَاقْرَؤُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ ترجمه و تفسیر آیه به آيه سوره الرحمن آیات 19 تا 25 أعوذ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِيٰانِ (١٩) دو درياى [شيرين و شور] را روان ساخت در حالى كه همواره باهم تلاقى و برخورد دارند؛ بَيْنَهُمٰا بَرْزَخٌ لاٰ يَبْغِيٰانِ (٢٠) [ولى] ميان آن دو حايلى است كه به هم تجاوز نمى كنند [درنتيجه باهم مخلوط نمى شوند! ] فَبِأَيِّ آلاٰءِ رَبِّكُمٰا تُكَذِّبٰانِ (٢١) پس كداميك از نعمت هاى پروردگارتان را انكار مى كنيد؟ يَخْرُجُ مِنْهُمَا اللُّؤْلُؤُ وَ الْمَرْجٰانُ (٢٢) از آن دو دريا لؤلؤ و مرجان بيرون مى آيد فَبِأَيِّ آلاٰءِ رَبِّكُمٰا تُكَذِّبٰانِ (٢٣) پس كداميك از نعمت هاى پروردگارتان را انكار مى كنيد؟ وَ لَهُ الْجَوٰارِ الْمُنْشَآتُ فِي الْبَحْرِ كَالْأَعْلاٰمِ (٢٤) و او را در دريا كشتى هاى بادبان برافراشته چون كوه هاست فَبِأَيِّ آلاٰءِ رَبِّكُمٰا تُكَذِّبٰانِ (٢٥) پس كداميك از نعمت هاى پروردگارتان را انكار مى كنيد؟ نکته ها: «مرج» به معناى رها ساختن است و «برزخ» به حدّ فاصل ميان دو چيز گفته مى شود. «لؤلؤ» به معناى مرواريدى است كه درون صدف پرورش يابد و «مرجان»، هم به مرواريدهاى كوچك گفته مى شود و هم نوعى حيوان دريايى كه شبيه شاخه درخت است و صيّادان آن را صيد مى كنند. «بحر» به آب زياد گفته مى شود، خواه دريا باشد يا رودخانه و مقصود از «بحرَين»، آب هاى شور و شيرين است. معمولاً آب رودخانه ها شيرين و آب درياها شور است. چنانكه در آيات ديگر مى فرمايد: «مايستوى البحران هذا عذبٌ فرات سائغ شرابه و هذا مِلح اُجاج»(77) دو دريا يكسان نيستند، يكى آبش گوارا، شيرين و نوشيدنش خوشگوار است و يكى شور و تلخ است. آب شور براى حفظ حيات جانداران دريايى است و آب شيرين براى حفظ حيات نباتات، گياهان، انسان ها و حيوانات كه در خشكى زندگى مى كنند. عبارتِ «مرَج البحرين» دو بار در قرآن آمده است: يك بار در سوره فرقان آيه 53 و يك بار در اين سوره. در آنجا ابتدا از جهاد بزرگ با كفار سخن مى گويد. «لاتطع الكافرين و جاهدهم به جهاداً كبيراً» و به دنبال آن مى فرمايد: «مرج البحرين هذا عذب فرات و هذا مِلحٌ اُجاج جَعَل بينهما برزخاً و حِجراً محجورا» ولى در اين سوره، ابتدا سخن از ميزان و حساب و عدل است، «وضع الميزان - اقيموا الوزن - لاتخسروا الميزان»، و پس از آن مى فرمايد: «مرج البحرين يلتقيان . بينهما برزخ لا يبغيان» يعنى آب شور و شيرين به هم تجاوز نمى كنند، زيرا عدم تجاوز با عدل تناسب بيشترى دارد. به دنبال آن مى فرمايد: «يخرج منهما اللؤلؤ و المرجان» آرى اگر عدالت بود و تجاوزگرى نبود، زيبايى ها پيدا مى شوند. دين اسلام، دين فطرى است و خداوند گرايش ها و نيازهاى فطرى بشر را تأمين كرده است، كه يكى از آنها گرايش به زيبايى و زينت است. آن هم گوهرى گرانبها همچون مرواريد كه از دريا استخراج مى شود. قرآن، در بيان ساير نعمت ها كلمه «لَه» را بكار نبرد، ولى در مورد كشتى فرمود: «و له الجوار» شايد به خاطر آن باشد تا بگويد ساخته دست شما نيز از اوست. زيرا فكر و طرح و قدرت جسمى شما براى ساخت و مواد و آثار آنها همگى از اوست. هنگامى كه امام على عليه السلام اين آيات را تلاوت فرمود: «يخرج منهما اللؤلؤ و المرجان» از آن حضرت پرسيدند: پس چرا شما از اين نعمت ها استفاده نمى كنيد؟ آن حضرت فرمود: خداوند بر رهبران عادل واجب كرده كه زندگى خود را چنان ساده و تنگ بگيرند كه فقر بر فقرا سخت نباشد.(78) امام صادق عليه السلام در تفسير آيه «مرج البحرين يلتقيان» فرمود: «علىّ و فاطمةعليهما السلام بحران عميقان، لايبغى احدهما على صاحبه، يخرج منهما اللؤلؤ و المرجان، الحسن و الحسين عليهما السلام»(79) على و فاطمه عليهما السلام دو درياى عميق اند كه هيچ يك بر ديگر تجاوز نمى كند و از اين دو دريا، لؤلؤ و مرجانى چون حسن و حسين عليهما السلام خارج مى شود. ----- 77) فاطر، 12. 78) تفسير كنزالدقائق. 79) تفسير قمى. بر گرفته از پایگاه جامع قرآنی نور و کتاب الکترونیکی تفسير نور مرکز اطلاع رسانی غدیر