🔴از رنجی که میبریم...
🔸چرا «هر جا سخن از فساد است»، یک نام نیز نمایانگر است؟
#باهمبخوانیم
◀️ بخش دوم
✴️ شواهد تجربی به صراحت واقعیت تکاندهندهای را به ما نشان میدهد که برخلاف تصور رایج، بانکها از محل سپردهها وام نمیدهند؛ وامی که از بانک گرفته میشود پول شخص دیگر نیست، بلکه بانکهای تجاری رأساً سپردههای بانکی را خلق کردهاند. پس کار اصلی نهاد بانک، «خلق پول از هیچ» است، لذا بانکها برای وامدهی نیازی به سپردهها ندارند.
⁉️ پس پول بانکی چگونه خلق میشود؟
«پول بانکی» نوعی «بدهی» ترازنامهای بانکهاست که بهعنوان پول از آن استفاده میشود. همه این پولها، طی فرآیند حسابداری خلق میشوند.
🔘 در حال حاضر، سه نوع پول در اقتصاد جریان دارد:
1⃣ اسکناس و مسکوکات : اعدادی منقوش بر کاغذها یا فلزات مخصوص، که بیانگر بدهی ترازنامهای بانک مرکزی به مردم و دارندگان آنهاست. اینگونه پولها توسط بانک مرکزی چاپ میشود و پول رسمی حاکمیت بهشمار میآید.
2⃣ ذخایر : ارقامی که بیانگر بدهی ترازنامهای بانک مرکزی به دارندگان آنها (بانکهای تجاری) است. این نوع از پول که توسط بانک مرکزی خلق شده و پول رسمی حاکمیت بهشمار میآید، ماهیت حقوقی آن کاملاً مشابه ماهیت حقوقی اسکناس و مسکوکات است اما فقط میان بانک مرکزی با بانکها و همچنین بازار بین بانکی رواج دارد (نه در میان مردم و عوامل اقتصادی). ذخایر در حسابهایی تحت عنوان حساب ذخایر بانک مرکزی قرار دارند.
3⃣ سپردهها : ارقامی که بیانگر بدهی ترازنامهای و همچنین بدهی واقعی بانکهای تجاری به دارندگان آنهاست. سپردهها در حساب بانکهای تجاری جای دارند و توسط همین بانکها ــ اعم از خصوصی و دولتی ــ خلق میشوند و نوعی بدهی شبکهی بانکی به مردم و عوامل اقتصادی هستند.
✔️ نکتهی اول: بدهی ترازنامهای با بدهی واقعی فرق دارد. مثلاً اسکناس، بدهی بانک مرکزی است و در ترازنامه در طرف بدهی بانک مرکزی ثبت میشود، اما این بدهی بودن بیشتر یک اسم و لفظ حسابداری است، زیرا بدهی در معنای عرفی یعنی چیزی که طلبکار، بالاخره روزی آن را تسویه میکند. لیکن ما میدانیم که اسکناس هرگز با بانک مرکزی تسویه نمیشود. اما سپردههای بانکی بهعنوان بخش اصلی پول در جریان، دقیقاً و به معنی واقعی کلمه بدهی هستند؛ بدهیای که ماهیتاً در معرض تسویه میباشد (هر چند در عمل این کار صورت نگیرد).
✔️ نکته دوم: به مجموع پولهایی که توسط بانک مرکزی خلق شده، پول رسمی حاکمیت یا پایه پولی یا پول پرقدرت میگویند. نقدینگی شامل مجموع «اسکناس و مسکوکات در دست اشخاص» و «سپردههای بانکی» میگردد. با توجه به درصد محدود اسکناس و مسکوکات (کمتر از سه درصد کل نقدینگی) تقریباً باید گفت نقدینگی عبارت است از مجموع سپردههای بانکی. کل پولی که بانک مرکزی کشور از ابتدا تا خرداد 98 ایجاد کرده است رقمی در حدود 275 هزار میلیارد تومان است، در صورتی که نقدینگی در همین مدت بالغ بر 1980 هزار میلیارد تومان (بیش از 7 برابر پایه پولی) میباشد!
همچنین جالب و وحشتانگیز است که بدانیم تا پایان شهریور 98، نقدینگی در ایران به مرز 2100 هزار میلیارد تومان رسیده است. این عدد نسبت رقم نقدینگی در سال 1352 که برابر با 51.8 میلیارد تومان بوده است افزایش 40000 (چهل هزار) برابری را نشان میدهد، در حالی که در همین بازه، رشد اقتصادی حقیقی ما 2.5 برابر شده است؛ و دهشتناکتر اینکه در حال حاضر روزانه 1000 میلیارد تومان به نقدینگی افزوده میشود!
✔️ نکته سوم: هرگونه پرداخت بانکهای تجاری به عوامل غیربانکی، از راه خلق سپرده اتفاق میافتد. ارائه وام، اعطای بهره سپرده، بهای خرید دارایی واقعی یا اوراق بهادار و... مصادیق بارزی هستند که همگی آنها از مجرای خلق پول به وقوع میپیوندند.
▪️مثلاً آقای الف به یک بانک تجاری مراجعه کرده و میخواهد 20 میلیون تومان وام بگیرد. این بانک بهسادگی در طرف داراییهای ترازنامه سندی دال بر طلب بانک از آقای الف به ارزش 20 میلیون تومان ثبت، و در طرف بدهیهای ترازنامه هم سپردهای به اسم آقای الف در همان بانک ایجاد (خلق) میکند. بدین شکل یک وام جدید و یک سپرده جدید از «هیچ» خلق و به دو طرف دفتر حسابداری بانک افزوده شد. اگر دقت کرده باشید، بانکها از متقاضی وام میخواهد یک حساب باز کند تا سپرده حاصل از وامدهی در حساب مورد نظر واریز گردد. فیالواقع سپردهگذار و وامگیرنده در لحظه پرداخت وام، یک فرد هستند. برخلاف دیدگاه رایج، وامدهی نتیجه سپردهگذاری نیست، بلکه به عکس، «جذب سپرده» نتیجهی «وامدهی» است!» یعنی سپردههای حساب من و شما برای جذب ذخایر وامهایی است که بانکها قبلاً پرداخت کردهاند، نه اینکه وامها، همان سپردههایی هستند که ما پسانداز کردهایم.
▫️ادامه دارد...
#واقعیتهای_بانکی
#مقالهخوانی_با_نهضت
https://eitaa.com/mes