🔴 اصالت اسلامي در مبارزات انقلابي
مبارزات آيتالله مصباح در سالهاي 1346ـ1355
✍️دکتر علیرضا جواد زاده ، استاد و پژوهشگر تاریخ معاصر
1. درباره فعاليتهاي سياسي آيتالله مصباح (ره) در قبل از انقلاب، سؤالات و شبهاتي مطرح شده است. طرح اين شبهات از اواسط دهه هفتاد به بعد از سوي جريان موسوم به اصلاحات ـ که آيتالله مصباح به مواجهة انتقادي نسبت به مباني و اصول فکري اين جريان اقدام کرده بود ـ طرح شد. در همان زمان، پاسخهاي متعددي در قالب مقالات و کتابها نوشته و انتشار يافت. شايد بهترين و جامعترين اين آثار، کتاب «مصباح دوستان» است که در سال 1383 منتشر شد. در فصل دوم اين کتاب با عنوان «مبارزي بيادعا» (ص35ـ98) و نيز در ضميمه چهارم آن با عنوان «اسناد و مدارک» (ص435ـ472)، با تفصيل و به صورت متقن و مستند، به فعاليتهاي انقلابي و مبارزاتي بسيار زياد و حاد آيتالله مصباح پرداخته و به سؤالات و شبهات پاسخ داده شده است. در ويراست دوم کتاب که با عنوان «گفتمان مصباح» در سال 1387 انتشار يافت، مطالبِ طرح شده، بسط و اتقان بيشتري پيدا کرد. ر.ک: «فصل دوم: دوران مبارزه» (ص 59ـ151) و بخش «اسناد و مدارک» (ص983ـ1059). اين کتاب، نوشته جناب حجتالاسلام رضا صنعتي از ارادتمندان مرحوم هاشمي رفسنجاني است که برخي آثار را در تمجيد و دفاع از ايشان به نگارش درآورده است؛
2. با انتشار آثار متعدد درموضوع مبارزات آيتالله مصباح در قبل از انقلاب، و وجود اسناد و گزارشهاي متواتر در اين زمينه (به عنوان نمونه، جلد سوم کتاب «اسناد انقلاب اسلامي» و جلد اول و چهارم کتاب «جامعه مدرسين حوزه علميه قم»)، طبعا، شبهه عدم انقلابي بودن ايشان رنگ باخته و مجالي براي طرح پيدا نميکند. اخيرا سؤال و شبهه به نحو ديگري طرح شده است؛ اينکه، فعاليتهاي مبارزاتيآيتالله مصباح در سالهاي 1341ـ1345 و نيز سالهاي 1356ـ1357 مسلم بوده و قابل انکار نيست؛ اما ايشان در سالهاي مياني انقلاب يعني 1346ـ1355، از مبارزات کنار کشيده بودند. در پاسخ به اين سؤال، نکاتي در چند بند به اختصار ذکر ميشود و تفصيل بحث به نگارش مقالهاي مستقل موکول ميگردد؛
3. در دوره دهساله مذکور (1346ـ1355)، بخاطر شرايط خفقاني حاکم بر کشور، فعاليتهاي سياسي و مبارزاتي حوزويان در مقايسه با قبل و بعد از اين دوره کمتر شد؛ به عنوان نمونه، در طول اين ده سال، صرفا يک نوشتة جمعي از سوي فضلا و مدرسان حوزةعليمه قم با اسم و امضاي افراد منتشر شد (ر.ک: اسناد انقلاب اسلامي، ج3،ص222). اتفاقا نام آيتالله مصباح در ذيل اين نوشته آمده است؛
4. به طور کلي فعاليتهاي عالمان و روحانيانِ مبارزين در سالهاي مياني انقلاب با دو رويکرد پيگيري شد: الف) گروهي مانند آيتالله منتظري و آيتالله رباني شيرازي، به فعاليتهاي سياسي مستقيم در قالب سخنراني عليه رژيم، تنظيم و نشر اعلاميه (در بسياري از اوقات بدون ذکر نام)، ايجاد هماهنگي ميان مبارزان و رسيدگي به وضعيت آنان و ... ادامه دادند و در اين راستا متحمل زندان و تبعيد شدند. هر چند اين گروه فعاليتهاي حوزوي و فرهنگي نيز داشتند، اما به نظر ميرسد اولويت و دغدغة اصلي آنها، مبارزات سياسي مستقيم با رژيم بوده است؛ ب) گروه ديگري مانند شهيد مطهري، شهيد بهشتي و آيتالله مصباح، به رغم همراهي و فعاليت در مبارزات سياسي، اولويت برنامههاي خود را به فعاليتهاي فرهنگي و گفتماني، تربيت نيروهاي فكري و كادرسازي ـكه به صورت غيرمستقيم، تأثير عميقي ميتوانست در مبارزات سياسي اسلامي برجاي گذارد ـ اختصاص دادند.
━━━💠🍃🌸🍃💠━━━
🏴
eitaa.com/mesbahedustan 🏴