*اللهم صل علی محمد وال محمد وعجل فرجهم *منطق قرآن کریم در هدایت وتربیت جامعه انسانی به دین ودینداری* *نفی اکراه واجباردرمنطق الهی* منطق قرآن كريم در هدایت و تربیت انسان بر نفی اکراه و احبار ، و زور و فشار استوار است ؛ و این امری فطری و عقلایی است که تجربۀ بشری گواه صدق آن است . خداى متعال از زبان حضرت نوح (ع) چنين مى‌آموزد: *أَ نُلْزِمُكُمُوهَا وَ أَنْتُمْ لَهَا كَارِهُونَ* آيا ما شما را در حالى كه بدان اكراه داريد، به آن وادار كنيم؟ *دردین خدا اجبارنیست* نوح (ع) خطاب به قوم خود مى‌فرمايد كه من حق ندارم شما را به آيين حق مجبور كنم، زيرا در دين خدا اجبار نيست. به بیان مرحوم علّامۀ طباطبایی اين آيه از جمله آياتى است كه اجبار و اكراه در دين را نفى مى‌كنند و بر اين حقيقت دلالت مى‌نمايد كه نفى اجبار و اكراه در دين، يكى از احكام دينى است كه در قديمى‌ترين شريعتها يعنى شريعت نوح (ع) وجود داشته است و تا به امروز بى‌آنكه نسخى در آن راه يافته باشد به قوّت خود باقى است. *عدم تجبّر و تسلّط در تربيت* راه تربيت انسان از خود او مى‌گذرد و نمى‌توان كسى را با اجبار و اكراه به سوى كمال برد و در منطق دين هيچ‌گونه تجبّر و تسلّط در تربيت راه ندارد. خداى متعال خطاب به پيامبر اكرم (ص) چنين فرموده تا راه تربيت در منطق دين كاملاً روشن باشد: *فَذَكِّرْ إِنَّمَا أَنْتَ مُذَكِّرٌ لَسْتَ عَلَيْهِمْ بِمُصَيْطِرٍ* پس تذكّر ده كه تو تنها تذكّر دهنده‌اى و بر آنان تسلّطى ندارى. *وَ مَا أَنْتَ عَلَيْهِمْ بِجَبَّارٍ* و تو به زور وادارنده آنان نيستى. *همراه كردن و همگام كردن مردمان* در منطق دين، جايى براى قيموميت در تربيت و هدايت و راه بردن مردمان وجود ندارد و هنر تربيت همراه كردن و همگام كردن مردمان با ميل و خواست خودشان است و در غير اين صورت سخت‌ترين مانع فردى در تربيت ظهور مى‌نمايد و باب تربيت فطرى بسته مى‌شود. خداى متعال در اين باره خطاب به پيامبر اكرم (ص) چنين رهنمود داده است : *وَ مَا جَعَلْنَاکَ عَلَيْهِمْ حَفِيظًا وَ مَا أَنْتَ عَلَيْهِمْ بِوَكِيلٍ* و ما تو را بر ايشان نگهبان نكرده‌ايم، و تو وكيل آنان نيستى. سوره انعام آیه ۱۰۷ سوره ق آیه ۴۵ سوره عاشیه آیه ۲۲-۲۱ المیزان فی تفسیر القرآن ، ج ۱۰ ، ص ۲۰۷-۲۰ سوره هود آیه ۲۸ 🆔 @miras_shia