عبدالرحمن جامى: عدم سجده شیطان بر آدم از غیرت بود!
جالب این که عبدالرحمن جامى که یکى از مشاهیر صوفیه است در اشعار خود حدیثى آورده که گفتگوى شیطان با موسى (علیه السلام) را شرح مى دهد. موسى (علیه السلام) بر او ایراد مى گیرد که چرا بر آدم سجده نکردى؟ او مى گوید: غیرت من اجازه نمى دهد که بر غیر خدا سجده کنم. و بعد از گفتگوى نسبتاً طولانى میان این دو، ظاهراً موسى مغلوب مى شود. اشعار وى چنین است :
پور عمران به دلى غرقه نور ### مى شد از بهر مناجات به طور
دید در راه سر دوران را ### قاید لشکر مهجوران را
گفت: از سجده آدم به چه روى ### تافتى روى رضا راست بگوى
گفت: عاشق که بود کامل سِیر ### پیش جانان نبرد سجده غیر
گفت موسى: که به فرموده دوست ### سر نهد هر که به جان بنده اوست
گفت: مقصود از آن گفت و شنود ### امتحان بود محب را نه سجود
گفت موسى: که اگر حال این است ### لعن و طعن تو چرا آئین است
بر تو چون از غضب سلطانى ### شد لباس ملکى شیطانى
گفت: کین هر دو صفت عاریت اند ### مانده از ذات به یک ناحیت اند
گر بیاید صد از این یا برود ### حال ذاتم متغیر نشود
ذات من بر صفت خویشتن است ### عشق او لازمه ذات من است
تاکنون عشق من آمیخته بود ### در عَرَض هاى من آویخته بود
داشت بخت سیه و روز سفید ### هر دمم دستخوش بیم و امید
این دم از کشمکش آن رستم ### پسِ زانوى وفا بنشستم
لطف و قهرم همه یکرنگ شده ست ### کوه و کاهم همه همسنگ شده ست
عشق شست از دل من نقش هوس ### عشق با عشق همى بازم و بس
تفکر انحرافى اى که در این اشعار بر اثر تفسیر به رأى در یک مقیاس وسیع منعکس است با قرآن مجید کاملاً در تضاد و تناقض مى باشد، زیرا قرآن در آیات متعددى مى گوید: شیطان بر اثر سرکشى و تکبر از درگاه خدا براى همیشه رانده شد و او هم بر اثر لجاجت تصمیم به وسوسه فرزندان آدم (علیه السلام) و گمراه ساختن آن ها گرفت و لعنت خدا تا روز قیامت شامل حال او گشت و ما همیشه هنگام خواندن قرآن مجید طبق دستورى که قرآن به ما داده است (فَاِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیمِ)[۳] از شر شیطان رجیم به خدا پناه مى بریم.
استدلال
#عرفان #صوفیه