🌴حکمتهای نهج البلاغه🌴
(ترجمه وشرح حکمت 13)
قسمت اول
✅متن: وَ قَالَ (علیه السلام): إِذَا وَصَلَتْ إِلَيْكُمْ أَطْرَافُ النِّعَمِ، فَلَا تُنَفِّرُوا أَقْصَاهَا بِقِلَّةِ الشُّكْرِ.
✅ ترجمه: امام علی علیه السلام فرمود: هنگامی که ابتدای نعمت ها به شما واصل شد،انتهای آنها را با کمیِ شکر وسپاس، مَرَمانید.
------------------------------
🔰تذکر: مطالبی که در بخش کلمات ، بین دو پرانتز نوشته می شود، جهت مطالعه علاقه مندان آشنا به ادبیات عرب است
✅ کلمات:
♦️اذا: زمانی که، هنگامی که هرگاه
(اذا: طرف زمان مستقبل و متضمن معنای شرط است. بر سر دو فعل در میآید، اولی را فعل شرط و دومی را جزای شرط گویند.)
♦️وَصَلَت: متصل شد، پیوند خورد. واصل شد.
(وَصَلَت: فعل ماضی و مفرد مونث غائب است. مصدرش وصل است( هموزن نسل) بمعنای پیوند خوردن، متصل شدن.)
(وَصَلْتُ: الَیْهِ (أَصِلُ) وُصُولًا. المصباح المنیر)
♦️اِلَیکُم: به شما.
(الی: حرف جر است.الی وعلی و لدی هنگامی که به ضمیر متصل میشوند الف آنها به یاء تبدیل میشود: الیکم، علیکم، لدیکم. ولی اگر به اسم ظاهر متصل شوند الف آنها قلب نمی شود: الی، علی،لدی زید. ر ک السیوطی)
(کُم: ضمیر متصل مجرور وجمع مذکر مخاطب است.)
♦️اطراف: ابتدا، آغاز.
(جمع است و مفردش طَرَف است.)
♦️النِّعَم: نعمت ها.
(نِعَم: جمع است و مفردش نِعمة است.)
♦️فَ: حرف ربط است.
(الفاء المفردة: حرف مهمل...
وترد على ثلاثة أوجه:
أحدها: أن تكون عاطفة...
والثاني: أن تكون رابطة للجواب...
الثالث: أن تكون زائدة دخولها في الكلام كخروجها، وهذا لا يثبته سیبویه.
معنی اللبیب ، ابن هشام الانصاری.)
♦️لا تُنَفِّرُوا: دور نسازید، فراری ندهید.
(لا تُنَفِّرُوا: فعل نهی است، از باب تفعیل، و مصدرش، تنفیر است، بمعنای دورکردن، رمانیدن، فراری دادن. نَفَّرَ یُنَفِّر تَنفیر.)
♦️اقصی: ( انتها).
( وصف تفضیلی است.)
♦️ها:آن
(ضمیر متصل مجرور و مفرد مونث غائب است. مرجعش
جماعة مقدر است: جماعة الاطراف.)
♦️بِ:بسبب
(باء از حروف جرّ است و دارای معانی متعدده است، ودر اینجا بمعنای سببیَّت است.)
(الباء المفردة - حرف جر لأربعة عشر معنى: ...
الرابع: السببية، نحو:إنكم ظلمتم أنفسَكم باتخاذكم العجلَ. فكلاًّ أخذنا بذنبه.
... مغنی اللبیب.)
♦️قِلَّة: کم بودن، قلیل بودن.
( این کلمه، مصدر است.)
(وَ قَد قَّل الشئُ يَقِلُّ قلَِّةً. صحاح اللغه، الجوهری.)
♦️الشُّکر: شکر، سپاس گزاری.
(شُکر: این کلمه، مصدر است.)
( شَكَرتُ الله: اعترفت بنعمته، فعلت ما يجب من فعل الطاعة وترك المعصية،
ويتعدى في الأكثر باللام فيقال شكرت له شُكرا، وربما تعدي بنفسه فيقال شكرته، وأنكره الأصمعي في السعة. مجمع البحرین)
پایان قسمت اول
----------------------
❇️ منابع:
-صحاح اللغه، الجوهری.
-المصباح المنیر، الفیومی.
-مجمع البحرین، الطریحی.
-مغنی اللبیب ابن هشام النصاری.
شرح ابن عقیل، عبدالله الله بن عقیل.
-و...