آشنای غریب: گاهی انسان هرطور که نگاه می‌کند راه بسته است و نمی‌شود گناه نکند، نمی‌شود دست به مال حرام نزند؛ زندگی نمی‌چرخد! همۀ اسباب می‌گویند گناه کن! می‌گویند راه بسته است! و ما، یا خدا را انتخاب می‌کنیم یا اسباب را. اگر اسباب را انتخاب کردیم دائم باید با اینها زندگی کنیم، و اگر خدا را انتخاب کردیم «يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا». اولین مخرج این است که از کمند اسباب آزاد می‌شوید و دیگر بودونبود آنها برایتان یکی می‌شود. استاد سیّد محمّدمهدی میرباقری: «گاهی انسان هر طور نگاه می‌کند راه بسته است و نمی‌شود گناه نکند، نمی‌شود دست به مال حرام نزند؛ زندگی نمی‌چرخد! ولی اگر تقوای الهی را رعایت کردی خدای متعال راه را باز می‌کند. چرا؟ چون «إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ». دست خدا که به اسباب بسته نیست، دست ما بسته است. خدای متعال سبب‌ساز است، سبب‌سوز است و ما را در دست اسباب می‌گذارد. یا خدا را انتخاب می‌کنیم یا اسباب را. اگر اسباب را انتخاب کردیم دائم باید با اینها زندگی کنیم، و اگر خدا را انتخاب کردیم «يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا». اولین مخرج این است که از کمند اسباب آزاد می‌شوید و دیگر بودونبود آنها برایتان یکی می‌شود. خودِ آدم خلاص می‌شود بعد هم آن مشکل را خدای متعال حل می‌کند؛ مشکل مالی بود یا هر مشکلی بود، خدای متعال حلش می‌کند. در بن‌بست‌ها، خدا از ما تقوا می‌خواهد و تقوا یعنی طرف خدا را گرفتن و حواست به خدا بودن. و آنچه که خدا از تو می‌خواهد را انجام دادن. البته تقوا در بن‌بست‌ها، توکل می‌خواهد: «وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ». در بن‌بست بدون توکل نمی‌شود تقوا داشت. چون اسباب همه می‌گویند گناه کن! اسباب می‌گوید راه بسته است! حال، اگر توکل نکنی، می‌روی در وادی اسباب اسیر می‌شوی و مشرک می‌شوی. خلاصی از این اسباب با توکل است. گاهی انسان چهل سال است دارد با یک گناه مبارزه می‌کند و پیروز نشده. مگر می‌شود؟ بن‌بست است. هوس و هواست و عادت است. واقعاً سخت است. معجزه‌ای باید بشود تا آدم کنده بشود. چطور خودم را جدا کنم؟ من چهل سال است به مالایعنی مشغولم! چطور از بند این مالایعنی نجات پیدا کنم؟ می‌شود؟ می‌فرمایند بله، اگر تقوای الهی داشته باشی و بر خدا توکل کنی. توکل به خدا طریق خروج از بن‌بست‌هاست. برای اینکه بشود تقوا را رعایت کرد، به خدا توکل کن و با توان او، با قدرت او، با اعتماد به او، خودت را از ذنوب جدا کن و ریشه این صفات را از دلت بیرون بیاور. پیداست که توکل فقط برای امور معاش و معیشت نیست برای معاد هم هست. «وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا». خداوند مجاری برای امور قرار داده، ولی مجاری در دست اوست؛ می تواند تقدیرات را به‌سمتی ببرد که بهره انسان کامل بشود، اگر انسان به خدا توجه کند.»