امتداد حکمت‌ و فلسفه
۱ ✳ مبنای «اصالت وجود» ظرفیت تحلیل فلسفی فضای مجازی را ندارد. 1⃣ پیش از این در یک یادداشتی خدمت عزیزان عرض شد که، علت تحیر و دست خالی بودن اساتید محترم فلسفه اسلامی در تحلیل فلسفی فضای مجازی را، در دستگاه وجودی می‌دانم. با تأمل در معنای وجود که به اذعان فلاسفه، دستیابی به حقیقت معنایی آن جز با میسر نیست، این نکته به دست می‌آید که، نمی‌توان با چنین دیدگاه و نگرشی، هستی و ماهیت فضای مجازی را که آکنده از کثرات و ترکیبات و روابط پیچیده انسانی-تکنیکی است تحلیل نمود. اصالت وجود، منتهی به می‌شود و همه روابط را به یک رابطه خاص تقلیل می‌دهد، رابطه میان خالق و مخلوق که در آخرین نظریه فلسفی صدرا به تفسیر می‌شود و در نظریه عرفا به . این مبنا با چنین وضعیتی تمام آنچه که می‌خواهد از فضای مجازی توصیف نماید، باید ذیل عنوان «وجود» قرار بگیرد و این بدان معناست که، نمی‌تواند از فضای مجازی سخن بگوید، زیرا همه چیز وجود است و غیر از وجود نیست. اگر هم گفته شود که، فارق موجودات به رتبه‌های وجودی آنها است، جواب این است که، با چه معیار و سنجه‌ای می‌توان رتبه وجودی فضای مجازی را تحلیل نمود؟ اصلاً فضای مجازی چیست که بتوان رتبه وجودی آن را تفسیر فلسفی نمود؟ آیا از سنخ جمادات است یا نباتات یا حیوانات یا انسانی است؟ اگر فضای مجازی در روابط میان انسانها شکل می‌گیرد، روابط انسانی را با چه تفسیر تشکیکی می.توان توضیح داد؟ 2⃣ شاهد بسیار مهم بر اینکه، دستگاه صدرایی در مبنای اصالت وجود و نظریات تابعه آن، توان تحلیل فلسفی ندارند، این است که، هرکدام از اساتید و محققینی که سعی بر تحلیل فلسفی فضای مجازی را داشته‌اند، از منظر اصالت وجود ورود نکرده‌اند، بلکه به سراغ مباحث و رفته‌اند. و عمدتاً با تمرکز بر عالم خیال و مرتبه تخیل در مراتب نفسانی انسانی سعی داشته‌اند فضای مجازی را تحلیل نمایند. اما این تلاش نیز ناکام می‌ماند. چرا که فضای مجازی، یک فضای خالص و محض انسانی نیست، بلکه ترکیبی از انسان و تکنولوژی است. در این فضا، انسان در نسبت با تکنولوژی و ابزارهای تکنیکی قرار می.گیرد. آیا فلسفه اسلامی، تاکنون تحلیلی فلسفی از ارائه کرده است تا بتواند آن را بستر و زمینه.ای برای تحلیل فضای مجازی قرار دهد؟ 3⃣ آنچه که در فضای مجازی به شدت برجستگی دارد، است. با وجود در سامانه فلسفه اسلامی که اتفاقاً در دستگاه صدرایی این جبر فلسفی شدت می‌یابد، چگونه می‌توان نقش ارادی و اختیاری انسان را در فضای مجازی تفسیر نمود؟ نظریه ضرورت علیتی مانعی بسیار بزرگ در فهم نقش انسان در فضای مجازی به عنوان یک رکن مهم این فضا است. 4⃣ دستگاه فلسفی که با محوریت وجود، میل به دارد و خروج از کثرات برای دستیابی به وحدت را ارزشمند می‌داند چگونه می‌تواند در تحلیل فلسفی تکنولوژی که واقعیتی مرکب و پیچیده است، صائب عمل نماید؟ همه مفاهیمی که در اختیار اصالت وجود قرار دارد، کثرت گریز و ترکیب زدا است. این مفاهیم امکان تحلیل هرگونه کثرت و ترکیبی را سلب می‌نمایند و مهمترین مفهومی که در این میان مانع از درک عمیق ترکیبها و کثرات است، مفهوم است. این مفهوم در عمیقترین لایه های فلسفی، گرایش به وحدت محض و بساطت دارد، و مانعی بسیار بزرگ در تحلیل واقعیت فضای مجازی است. مانع بودن مفهوم وجود به معنای غیرواقعی بودن آن نیست، بلکه این مفهوم و مصداق بالذات آن واقعی است و پوچ نیست، لیکن سخن بر سر این است که، این مفهوم ظرفیت و توان تحلیل ندارد. این مفهوم جز آنکه گزارش از هستی همه موجودات برخوردار از هستی بکند، هیچ آورده و افزوده‌ای ندارد. پس توقف در این مفهوم، مانع از دستیابی به درک فلسفی از واقعیات عالم از جمله فضای مجازی خواهد بود. @monir_ol_din
178 مشاهده