📚شفاء الصدور في شرح زيارة العاشور
1⃣ السلام عليك يا ابا عبد الله(قسمت دوم)
شرح این عبارت در دو مقام است که
مقام اول در بیان سلام گذشت
◾️مقام دوم : اباعبدالله
این کلمه مبارکه، کنیه است.
▪️کنیه مأخوذ از کنایه میباشد به معنای بردن نام چیزی با اشاره و هرجا که قصد نداشته باشند نام کسی را ببرند او را به نسبت پدر، مادر یا فرزند با لفظ أب و ام و ابن یاد کنند و این الفاظ را کنایه گویند چرا که دلالت آن بر ذات، به صراحت اسم نیست.
از آنجا که غالب نفوس، از خطاب شدن با اسم،اباء دارند و القابی غیر اسم که سبب تعظیم است و در عجم شیوع دارد مانند خان و میرزا و...، در عرب متعارف نبوده است، لهذا با کنیه تعبیر میشده است و این روش را مناسب ادب میدانستند.
به همین سبب،برای هرکسی کنیه ای میگذاشتند که گاه قبل از آن بوده که فرزندی داشته باشد بلکه در ابتدای ولادتش، به تفأل اینکه فرزند دار بشود او را مکنی میکردند.
▪️از اخبار کثیره به دست میآید که ابوعبدالله کنیه حضرت امام حسین علیه السلام بوده از زمان طفولیت چنانچه در روایت اسماء بنت عميس است که روز اول ولادت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله، اورا گرفت و گفت: (یا اباعبدالله، عزیز علي) و گریه نمود. اسماء عرضه داشت پدر و مادرم به فدایت از روز اول چنین میکنی؟!
فرمودند :گریه میکنم بر پسرم که فئه باغية کافره از بني امية اورا میکشند
(
امالی شیخ طوسی ص367)
این کنیه در میان ائمه مشترک میان دو امام است. یکی جناب سیدالشهدا علیه السلام و دیگر جناب امام صادق علیه السلام.
▪️بیان شد که این کنیه از ابتدا ولادت سیدالشهدا برای ایشان بوده و البته باید این امر، به اذن رسول خدا صلی الله علیه و آله باشد و معلوم است که آن جناب، بدون وحی الهی ابداً اقدام به امری نمیفرمودند پس باید سرّی در این کنیه پوشیده باشد.
در اینجا دو وجه از برای آن بیان میگردد
وجه اول) چون حضرت سید الشهداء سلام الله علیه در مقام اظهار عبودیت و ثبات قدم در توحید و محبت حضرت حق، چنان اقدام کرد که احدی از انبیا و اولیا جز جد و پدر و برادر بزرگوارش علیهم السلام نتوانستند نیل آن مرتبه کنند و همه به لسان حال گفتند (لو دنوت أنملة لاحتقرت) خصوصا در روز عاشورا که عبادتی کرد که جامع عبادات ظاهریه و اعمال قلبيه بود
و همچنین مکارم اخلاق از شجاعت و سماحت و مروت و غیرت و حمیت و عفو و مدارات و نصیحت و اصلاح و یقین و اطمینان و ثبات و لین و حسن معاشرت و مواسات و بر و ملاطفت که از آن حضرت ظاهر گشته و اعظم از همه صبر که دارای همه مکارم است و مایه تعجب ملائکه آسمان ها شده و بعید نیست که اشاره به همه این کمالات شده باشد در فقره (لا يوم کیومك يا ابا عبد الله)
پس آن جناب چون در مراتب ظهور بندگی امتیازی خاص و اختصاصی مخصوص داشته،اورا به ابوعبدالله کنیه دادند.
این وجه به مشرب لغت عرب نزدیک است چرا که هر کس دارای صفتی باشد در مقام مبالغه،چنین میکنند و گاهی به سبیل تجرید بیانی میگویند (فلان ابوجواد) یعنی صاحب جود زیاد است و اگر تتبع در کُنای منقوله از عرب کنید و تدبر نیکو نمایید فصل مشبعی از این قسم خواهید یافت که رفع استبعاد کند.
همچنین کنیه حضرت رسول به ابوالقاسم از این قسم است چنانچه در اخبار وارد شده است که پیغمبر را ابوالقاسم گفتند چرا که قسمت جهنم و بهشت به دست اوست.
وجه دوم) از آنجا که اگر حضرت امام حسین علیه السلام در روز عاشورا این جد و جهد نمیکرد، طریقت شریعت محمدیه کامل از روی زمین ریشه کن گشته و مردم به روش جاهلیت و طریقه کفار مستقر میشدند و هوای دنیا غالب شده و مُسلمی رخساره هیچ هادی ای مشاهده نمیکرد
پس هرکس بعد از آن جناب، پرستش خدا و پیروی مصطفی نمود همه به برکت آن وجود مقدس است که
(لولاه ماعبد الله و لولاه ما عرف الله) (
بحار الانوار ج26، ص246)
علی هذا، به حقیقت آن حضرت، پدر همه بندگان خداست چرا که پدر به معنای مربی و مؤيد در عربیت شایع است
همچنین مراد از عبدالله، جنس بندگان خداست چه عبد عبادت باشد چه عبد عبودیت و از این امر، استعمال لفظ در اکثر از معنی واحد لازم نمی آید چرا که حقیقت عبودیت خضوع و تذلل است و عبادت وظیفه عبودیت است.
و الله اعلم.
#شفاء_الصدور #محرم