🍂سلسله مباحث: #راه_و_رسم_طلبگی شماره 42 موضوع: استعداد و علاقه شخصی 🌷فرایند تشخیص استعداد و نشانه‌های آن / قسمت اول🌷 بسیاری از طلاب از چگونگی دست‌یابی به این خودشناسی و راهکار کشف استعداد خود ناآگاه‌اند؛ به همین جهت این موضوع به یکی از دغدغه‌های اساسی و فراگیر آنها تبدیل شده است. توجه به این گزاره‌ها چه بسا در فرایند تشخیص استعداد به کار‌اید و از این دشواری و نگرانی بکاهد؛ 1. جوان استعداد انجام هر کاری و موفقیت در هر رشته‌ای را دارد. به همین جهت باید توانایی‌های علمی و مهارتی لازم را در عرض هم دنبال و در حد نصاب کسب نماید. اما در کنار این توانایی‌های متفرقه و اطلاعات عمومی فراوان، در یک زمینة مشخص، لازم است مهارت ویژه داشته باشد و اثر استثنایی ارزش‌مند تولید کند. در این موضوع او سرآمد و عنصر اول به شمار می‌رود و سخن یا اثرش کاملا مورد اقبال واقع می‌شود. این اقبال نیز نشان دهندة درجه مهارت و اشراف او بر تمام تولیدات آن عرصه خواهد بود. به عنوان نمونه در یک رشتة علمی ـ پژوهشی یا در تبلیغ برای کودکان یا در بیان احکام شرعی یا در اشراف بر صحیفة سجادیه یا در استفاده از فلان هنر در تبلیغ آموزه‌های دینی یا.. . سرآمد و مرجع دیگران باشد و بر تمام فضای آن احاطه داشته باشد. به تعبیر دیگر در مقام بهره‌گیری هر کس باید از امور فراوان بهره گیرد. انواع کتاب‌ها و موضوعات را بخواند و بداند و انواع مهارت‌ها را داشته باشد، اما در مقام بهره رساندن بداند که عملاً تنها در یک نقش اجتماعی می‌تواند فایده ویژه برساند و تنها در یک سنگر می‌تواند پاسدار قابل اعتمادی باشد. 2. دو اشتباه بزرگ در تشخیص علاقه و استعداد رخ می‌دهد. یکی اینکه سختی کار ـ علمی یا اجرایی ـ فرد را کلافه کند و به دنبال این کلافگی نتیجه‌گیری کند که استعداد فلان کار را ندارد. در حالی‌ که سختی کار را نباید با نداشتن استعداد اشتباه کرد. دیگر اینکه به جهت تازگی کار و و موفقیت طبیعی که بر اثر تلاش حاصل می‌شود روح تنوع‌جوی انسان لذت برد و گمان کند که استعداد استمرار آن را دارد. این دو اشتباه عمومی و نقطه خطرخیز باید مد نظر افراد قرار گیرد و برای اطمینان از سلامت انتخاب با آنها مقابله شود. راه مقابله با آن نیز آزمایش گزینه انتخاب شده در زمان نسبتاً گسترده است. 3. برای پاسخ تفصیلی به این سؤال، شخص باید آینده خود را به خوبی مجسم کند، خود را در موقعیت‌های عینی مختلف به تصویر کشد و روحیات و حساسیت‌ها و آرمان‌های خود را در هر یک از آن موقعیت‌ها محک زند. به شخصیت‌هایی که در آن نقش‌ها هستند و نوع فعالیت‌ها و ساعات زندگی آنها نظر دقیق اندازد و برنامة کاری روزانه آنها را از نزدیک مرور کند. مثلا زندگی یک محقق حوزوی را در کتابخانه‌ها در نظر بگیرد و از خود بپرسد که آیا ظرفیت، تحمل و توان آن را دارد که تمام عمر را به مطالعه و تحقیق و تدریس بگذراند و مقاله و کتاب تألیف کند؟ یا زندگی یک مبلغ موفق، یک مسئول اجرایی کارآمد، یک مدیر موفق مدرسة علمیه، یک قاضی موفق دادگستری، یک امام جماعت یا امام جمعة کارآمد، یک استاد برجسته، یک مشاور کاردان، یک مربی شایسته، و.. . را بررسی کند و خود را در ظرف زمانی 10 سال بعد جای‌گزین آنها نماید. به داوری خود در بارة این تصویرها یا پسند و علاقة خود حساس شود و خود‌شناسی خود را افزایش دهد. برای این منظور می‌توان از معاشرت با چهره‌های موفق واقعی ـ علاوه بر تصویر‌های فرضی ـ بهره گرفت. مطالعة سرگذشت بزرگان علم و عمل و دقت در نظام فعالیت‌های روزمرة آنان نیز در این زمینه بسیار مفید است. 4. علاقه با استعداد رابطه مستقیم دارد یعنی علاقه، نشان استعداد است و اگر انسان علاقه خود را دنبال کند چیزی را که با وجودش سنخیت داشته دنبال کرده است. ما جذب چیزی می‌شویم که با آن سنخیت داریم بدین رو اگر بتوانیم از حیطة نگاه دیگران و ارزش‌های محیطی و بیرونی خارج شویم و خود واقعی‌مان را بروز دهیم استعداد ما شکوفا خواهد شد. اما گرفتار جو عمومی بودن و مطابق سلیقه دیگران رفتار کردن ممکن است به بی‌خاصیتی و کم‌ثمرگی بیانجامد. 5. تشخیص استعداد از مقوله خودشناسی است. خودشناسی با شناخت دیگران شباهت و مشترکاتی دارد. ما برای شناخت دیگران چه می‌کنیم؟ در رفتارهای آنها دقت می‌کنیم و از برآیند رفتارهای آنها و ارزیابی آماری آن به داوری در باره آنان می‌رسیم. برای آنکه در باره خود نیز به داوری برسیم لازم است رفتارهای گذشته خود را به یاد آوریم و فهرست مفصلی از آن تهیه کنیم. با توجه به اشرافی که نسبت به رفتارهای ظاهری و باطنی خود داریم در نگاشتن این فهرست موفق‌تر از هنگامی که در باره دیگران قضاوت می‌کنیم عمل خواهیم کرد. این فهرست را در فرصت شایسته‌ای بارها و بارها بررسی و تجزیه و تحلیل نماییم تا به معانی و بواطن آن دست یابیم. ادامه دارد... #ندای_تهذیب 🌸 @nedaye_tahzib 🌾 tahzib-howzeh.com