❇️ یکشنبه‌های هفته: #اسوه_های_اخلاقی ❇️ ⏺#نقش_الگو_در_تربیت شماره 6 ————————— 🔅ضرورت وجود الگوها (قسمت سوم) جایگاه اساسی الگوی عملی در مکتب های الهی که رسالت اصلی آنها تعلیم و تربیت انسان است، به قدری برجسته است که خداوند در طول تاریخ برای هدایت هر قوم و گروهی، الگویی عملی به عنوان پیامبر و امام فرستاده است تا مردم را هدایت و راهنمایی کند. عملی ترین و پیروزمندانه ترین وسیله تربیت، تربیت کردن با توجه به نمونه ای عملی و زنده است. نوشتن کتابی در موضوع تربیت آسان به نظر می رسد. همچنین ترسیم یک نقشه خیالی _ اگرچه کامل و همه جانبه باشد _ ، آسان تر است. با این حال، این نقشه تا هنگامی که به حقیقت واقعی و مصداق عینی تبدیل نشود و بیانگر رفتار و درک بشر نباشد، مرکّبی بر کاغذ و نقشه ای معلق در فضا خواهد بود و بس. پروردگار بزرگ طرح و نقشه تربیت الهی را در قرآن بیان کرده است تا بشر آن را به کار بندد و به حقیقت واقعی تبدیل کند. این گونه بود که حضرت محمد صلی الله علیه و آله را برانگیخت تا سرمشقی برای جهانیان باشد.(1) به گفته قرآن مجید، هر قومی، امام و هدایت گری دارد.(2) قرآن همچنین دست یابی به مقام امامت و پیشوایی و اسوه شدن را ارزش و آرمان معرفی می کند. خداوند، زبان حال انسان های آرمان خواه را این گونه نقل کرده است: وَ الَّذینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیّاتِنا قُرَّهَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقینَ إِمامًا. (فرقان: 74) آنان افرادی هستند که هنگام دعا با خدای خود گویند: پروردگارا، ما را از جفتمان، فرزندانی مرحمت فرما که مایه چشم روشنی ما باشند و ما را پیشوای پرهیزکاران قرار ده. امام علی علیه السلام، بهترین مفسر قرآن نیز ضرورت وجود امام را چنین بیان می کند: أَلا وَ إنَّ لِکلِّ مأمُومٍ إمَاما یَقْتَدِی بِه وَ یَسْتَضِی ءُ بِنُورِ عِلْمِه.(3) همانا برای هر اقتدا کننده ای، امامی است که به آن اقتدا می کند و از نور دانش وی نورانیت می طلبد. در روایت دیگری از امام باقر علیه السلام نقل شده است: ای اباحمزه! هر یک از شما اگر بخواهد چند فرسخ روی زمین راه برود، برای خودش، راهنما می خواهد، در حالی که نسبت به راه های ملکوتی آسمان جاهل تر هستی. پس در زمینه هدایت معنوی خود نیز راهنمایی بجوی.(4) طبق این روایت، نیازمندی به راهنما و الگو برای هدایت، امری ضروری است. امیرمؤمنان علی علیه السلام در روایت دیگری، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را الگو و اسوه امت معرفی می کند و به دیگران دستور پیروی از ایشان را می دهد: رسول خدا صلی الله علیه و آله حتما برای الگوی تو کافی است. پس از پیامبر پاک تر خود پیروی کن. همانا او الگوی هر فردی است که نیازمند الگو است.(5) افزون بر این می فرماید: «وَ اقْتَدُوا بِهُدی نَبیِّکُم فَإنَّه أَفْضَلُ الْهُدی؛ از هدایت پیامبرتان پیروی کنید. به درستی که هدایت او برترین هدایت است».(6) امام علی علیه السلام نیز خود جزو نخستین عمل کنندگان به این روایت است: من بسان بچه ناقه ای که به دنبال مادر خود می رود، به دنبال پیامبر می رفتم. او هر روز یکی از فضایل اخلاقی خود را به من می آموخت و به من دستور می داد که از آن پیروی کنم.(7) پی نوشت: 1- محمد قطب، روش تربیتی اسلام، ترجمه: سیدمحمد مهدی جعفری، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1353، چ 2، ص 244. 2- رعد: 7: «لِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ» و اسراء: 71: «یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ». 3- نهج البلاغه، ترجمه: صبحی صالح، ص 417. 4- کلینی، اصول کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1365، چ 4، ج 1، کتاب الحجه، باب هفتم، ح 10. 5- نهج البلاغه صبحی صالح، خطبه 160. 6- همان، ص 163. 7- نهج البلاغه، ترجمه: محمد عبده، چ 2، ج 2، ص 182. ادامه دارد... #الگو_و_تربیت #ندای_تهذیب 💐 @nedaye_tahzib 🌱 tahzib-howzeh.ir