أحزاب: ۵۹
يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلابِيبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنی أَنْ يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً (۵۹)
ای پيامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: روسریهای بلند بر خود بيفكنند، اين (عمل) مناسبتر است، تا (به عفّت و پاكدامنی) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند، و خداوند آمرزنده مهربان است.
نكتهها:
«جلابيب» جمع «جلباب»، به معنای مقنعهای است كه سر و گردن را بپوشاند، و يا پارچه بلندی كه تمام بدن و سر و گردن را میپوشاند.۱۲
در آيات گذشته سخن از اذيّت و آزار مؤمنان به دست منافقان بود. اين آيه میفرمايد: برای آنكه زنان مؤمن مورد آزار افراد هرزه قرار نگيرند، به گونهای خود را بپوشانند كه زمينهای برای بیحرمتی آنان فراهم نشود.
بر اساس اين آيه، نوعی روسری مورد استفادهی زنان آن زمان بوده، ليكن زنان در پوشاندن خود از نامحرم دقّت نمیكردهاند. لذا سفارش اين آيه، نزديك كردن جِلباب به خود است، نه اصل جلباب كه امری مرسوم بوده است.
اين آيه كه فرمان حجاب میدهد، با تهديد مطرح نشده بلكه فلسفهی حجاب را چنين تبين میكند: زنان و دختران، اگر بخواهند از متلكها، تهمتها، تهاجمها و تهديدهای افراد آلوده و هرزه در امان باشند بايد خود را بپوشانند.
آفات بیحجابی
۱. رونق گرفتن چشم چرانی و هوسبازی.
۲. توسعهی فساد و فحشا.
۳. سوء قصد و تجاوز به عنف.
۴. بارداریهای نامشروع و سقط جنين.
۵. پيدايش امراض روانی و مقاربتی.
۶. خودكشی و فرار از خانه در اثر آبروريزی.
۷. بی مهری مردان چشم چران نسبت به همسران خود.
۸. بالا رفتن آمار طلاق و تضعيف روابط خانوادگی.
۹. رقابت در تجمّلات.
۱۰. ايجاد دلهره برای خانوادههای پاكدامن.
پيامها:
۱- در امر به معروف، اوّل از خودیها شروع كنيم سپس ديگران. «قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِينَ»
۲- در احكام الهی، تفاوتی ميان همسران و دختران پيامبر با ديگر زنان نيست.
«لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِينَ»
۳- پوشيدن لباسی كه معرّف شخصيّت زن برای تأمين عفّت و آبرو باشد، لازم است. «يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ»
۴- بهانه به دست بيماردلان و مزاحمان عفّت عمومی ندهيد. (در آيات قبل هشدار به اذيّت كنندگان بود، در اين آيه تكليف اذيّت شوندگان را مطرح میكند.) «يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ»
۵- رفت و آمد زنان در خارج از منزل، با حفظ عفّت عمومی مانعی ندارد. «يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ»
۶- در امر به معروف و نهی از منكر، دليل امر و نهی خود را بيان كنيد. «فَلا يُؤْذَيْنَ»
۷- نوع لباس مردم در جامعه، میتواند معرّف شخصيّت، مكتب و هدف آنها باشد. «يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ»
۸- سرچشمهی بسياری از مزاحمتهای هوسبازان نسبت به زنان و دختران، نوع لباس خود آنهاست. «يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ»
۹- زنان با حجاب بايد با حضور خود در صحنه، جوّ عمومیِ عفاف و پاكدامنی را حفظ كنند و فرصت مانور را از هوسبازان بگيرند. «يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ»
۱۰- بد حجابیهای گذشته قابل عفو است. «غَفُوراً رَحِيماً»
۱۱- مغفرت خداوند همراه با رحمت اوست. «كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً»
۱ تفسير مجمعالبيان.
۲ تفسير الميزان.