🌱 زمانه مشروطه
روزشمار تاريخي وقايع و حوادث نهضت مشروطه ايران (قسمت دوم)
تهیه و تنظيم: زهرا ابراهيمي
🔸 ۲۰ خرداد ۱۲۸۶: پيشنهاد شيخ فضلالله دربارۀ متمم قانون اساسي
در اين تاريخ سرانجام تندروان حاضر در مجلس برخلاف ميلشان پذيرفتند که نظر شيخ فضلالله نوری را مبني بر نظارت مجتهدان بر مصوبات مجلس، در متمم قانون اساسي بگنجانند.
🔸 ۲۹ خرداد ۱۲۸۶: مهاجرت شيخ فضل الله به حرم عبدالعظيم
شيخ فضلالله نوري براي جلوگيري از انحراف مشروطيت از مسير اصيل اسلامي، همراه شماری از علما و روحانيان، در حرم حضرت عبدالعظيم حسنی(ع) بست نشست و تا ۲۵ شهريور در آنجا ماند. در اين زمان شيخ فضلالله، که در حرم حضرت عبدالعظيم(ع) تحصن کرده بود، لايحۀ خود را در انتقاد از انحراف مشروطه منتشر کرد.
🔸 ۸ شهريور ۱۲۸۶: ترور امينالسلطان
در اين روز امينالسلطان، صدراعظم وقت، در هنگام خروج از مجلس به دست عباسآقا، يکي از اعضاي مجاهدين، به قتل رسيد. طراح اين سوء قصد حيدرخان عمواوغلي معرفي شد.
🔸 ۱ مهر۱۲۸۶: ارسال متن فارسي معاهدۀ ۱۹۰۷ ميان انگليس و روسيه به ايران
انگليس و روسيه بعد از يک قرن رقابت در اين سال در برابر نيروي توفنده و تازه نفسي به نام آلمان اختلافات خود را ــ بيشتر به وساطت فرانسه ــ کنار گذاشتند و ايران را به سه منطقه تقسيم کردند: يک منطقۀ بيطرف و دو منطقۀ نفوذ شمال (براي روسيه) و جنوب (براي انگليس). اين توافق به قرارداد ۱۹۰۷م معروف شد.
🔸 ۲۳ آذر ۱۲۸۶: عزل وزرا و عکسالعمل انجمنهاي مشروطهخواه
در اين تاريخ محمدعليشاه در برابر تقاضاي نمايندگان مبني بر اخراج سعدالدوله از دربار، ناصرالملک رئيسالوزرا را زنداني کرد، وزيران را عزل نمود و علاءالدوله را که از سوي نمايندگان براي ميانجيگري به دربار رفته بود، دستگير کرد. ازهمينرو فعالان جوان انجمنها به کمک نمايندگان آمدند و مجلس را سنگربندي کردند. محمدعليشاه زماني که با حمايت گستردۀ مردم از مجلس روبهرو شد، بار ديگر پشت قرآن را امضا کرد و متعهد شد که از مجلس حمايت کند. افزون براين به تبعيد سعدالدوله رضايت داد.
🔸 ۸ اسفند ۱۲۸۶: سوء قصد به جان محمدعليشاه
در اين روز بمبي در اتومبيل جلوي کالسکۀ محمدعليشاه منفجر شد که به کشته شدن دو تن از ملازمان او و مجروح شدن عدهاي منجر گرديد. در پي اين اقدام حيدرعمواغلي، که مسبب اين حادثه شناخته شده بود، دستگير شد، اما در پي تهديد انجمنها، شاه به آزادي او تن داد.
🔸 ۲۲ خرداد ۱۲۸۷: درخواستهاي شاه از مجلس
در اين روز محمدعليشاه درخواستهاي خود را از مجلس مبني بر بازداشت و تبعيد جمعي از انقلابیون از جمله ميرزا جهانگيرخان شيرازي (سردبير نشريۀ صوراسرافيل)، سيدجمالالدين واعظ، ملکالمتکلمين و … مطرح کرد. او در ۳۰ خرداد خواستههاي خود را از مجلس افزايش داد و خواهان اختياراتي شد که مغاير با قانون اساسي بود؛ ازهمينرو نمايندگان از پذيرش آنها سرباز زدند.
🔸 ۲ تيرماه ۱۲۸۷: به توپ بستن مجلس
قزاقها به رهبري لياخوف روسي و به دستور محمدعليشاه بهروي مشروطهخواهان مسلح و سنگرگرفته در مجلس، آتش گشودند و مجلس اول را تعطيل کردند. در پي اين اقدام، دورهاي از استبداد آغاز شد که به «استبداد صغير» معروف گرديد.
🔸 ۲۸ مرداد ۱۲۸۷: محاصرۀ تبريز
نيروهاي سلطنتي پس از به توپ بستن مجلس، به محاصرۀ شهر تبريز، که مجاهدان آن به حمايت از مجلس برخاسته بودند، اقدام کردند. در اين ماه نيروهاي مجاهد تبريز توانستند نيروهاي سلطنتي را شکست دهند. حکومت روسيه، که با شنيدن اين خبر به هراس افتاده بود، به بهانۀ محافظت از جان و مال اتباع روسيه تهديد کرد که به اين خطه از خاک ايران نيرو خواهد فرستاد. پس از آن تبریز در محاصره قرار گرفت.
📂 منبع: نشریه معارف، شماره 98، مرداد و شهریور سال 1392
#مشروطه✏️