🔲بیانات مهم حضرت آیت الله سبحانی در رابطه با ضرورت تحول در علم اصول، در نشست«نقش علم اصول در تفسیر قرآن کریم»: 🔹شکی نیست که هر علمی که حالت ایستایی به خود بگیرد سرانجام می میرد که علمی به حیات خود ادامه می دهد که پیوسته مورد نقض و ابرام باشد و مسأله اصول فقه از این اصل، مستثنی نیست، در تنظیم مسائل اصول فقه، دو نظر مورد نقض و ابرام باشد. 🔹در آغاز اصول فقه، به دانشجویان این علم می گوییم: موضوع علم اصول، ادلّه اربعه است، حالا یا ذات ادلّه، یا به قید دلیلیّت.امّا در کتاب هایی که از زمان شیخ انصاری تا به حال نوشته شده برای این چهار دلیل باب ویژه ای به چشم نمی خورد. غالباً حجّیت کتاب را در حجیّت مطلق ظواهر می گنجانند و حجّیت سنّت را در حجّیت خبر واحد، و حجّیت اجماع محصّل را در اجماع منقول و حجّیت عقل را در مبحث قطع، مانند قطع قطّاع و غیره،ه قرار می دهد.پیشنهاد می شود که در تألیف کتب اصولی برای هر یک از ادله اربعه باب ویژه ای گشوده شود و درباره هر یک از این چهار دلیل مستقلاً بحث شود. 🔹 متأسفانه در کتاب های درسی فعلی، بحث چندانی درباره حسن و قبح عقلی انجام نگرفته است. سوگمندانه در برخی از کتاب ها این قاعده جزئی از قضایای مشهوره و مقبوله عقلا پذیرفته شده است که اگر روزی این قاعده شهرت و پشتوانه عقلا را از دست داد، بسیاری از قواعد اصول فقه ما فرو می ریزد، در حالی که این قاعده، یک قاعده برهانی است نه جدلی و نه مشهوری، زیرا همان طور که عقل نظری، مسائل ضروری و نظری دارد، عقل عملی نیز دارای چنین خصیصه ای است. و حسن و قبح عقلی از یکی از این دو بخش است که عقل به صورت قاطعانه بر آن حکم می کند. 🔹باید در مبانی اصول فقه تجدید نظر شود، از زمان صاحب فصول، مسائل فلسفی، پایه بخشی از مسائل اصول فقه شده است، در حالی که مسائل فلسفی مربوط به علوم حقیقی و تکوینی است و اصول فقه، یک علم اعتباری و قانونی است. بهره گیری از قوانین تکوینی در علوم اعتباری چندان صحیح نیست.حتی شیخ انصاری برای اثبات بقاء موضوع در استصحاب از قاعده فلسفی «امتناع انتقال عرض» استمداد می کند، محقق خراسانی در استصحاب زمان و زمانیات، حرکت قطعی و توسطی را مطرح می کند. 🔹مجمع اصول فقه در نشست آینده تجدید نظر در مبانی اصول فقه را موضوع بحث قرار دهد. 🔹مرحوم علاّمه طباطبایی کراراً اصرار میورزند که هر علمی را باید با مبانی خود علم به پایان رساند و لذا در حاشیه خود بر کفایه از این مبنا بهره می گیرد. ۲۹ آبان ۱۳۹۸ 🆔 @osul_etebariat