✅پاسخ:
قرآن کریم اصل لباس و پوشش را به عنوان موهبتی از سوی خداوند معرفی میکند. چنانکه میفرماید :«يَا بَنِي آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنَا عَلَيْكُمْ لِبَاسًا يُوَارِي سَوْآتِكُمْ وَرِيشًا وَلِبَاسُ التَّقْوَى ذَلِكَ خَيْرٌ ذَلِكَ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ؛ اى فرزندان آدم! ما بر شما لباسى فرو فرستاديم كه عورتهاى شما را مىپوشاند و نيز پوششى زيبا نازل كرديم و لباس تقوا بهتر است، آن از آيات خدا است، شايد ايشان متذكر شوند»(اعراف/26)
در این آیه دو کاربرد برای حجاب بیان شده است:
1- پوشاندن زشتی های ظاهری : برخی مفسرین «یواری سواتکم» را بیان کننده شأن لباس میدانند که همان پوشاندن عیب هاست.
2- حفظ جمال و زیبایی: منظور از «ریش» را نیز لباس تزیین میدانند.1
این بیان قرآن نشان دهنده توجه بسیار زیاد خداوند به مسأله پوشش است. بعد از بیان اصل پوشش، چگونگی آن نیز در چند مرحله تشریع میشود:
1- عدم خروج از منزل مگر به قدر ضرورت: قرآن در مرحله اول، ماندن در منزل را نوعی پوشش از دید نامحرمان میداند و خطاب به همسران پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم میفرماید: « وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَ؛ و در خانههایتان بنشینید و آرام گیرید (و بیحاجت و ضرورت از منزل بیرون نروید) و مانند دوره جاهلیت پیشین با آرایش و خود آرایی بیرون نیایید»(احزاب/33)
بر اساس آیه فوق خداوند متعال ماندن در خانه و نداشتن ارتباط با نامحرم را امری ارزشی و ایدهآل میداند.
2- پرهیز از مواجهه مستقیم با مردان نامحرم: قرآن کریم بعد از بیان اولویت ماندن در خانه، حکم مواقع ضروری و فعالیت اجتماعی زنان را اینگونه بیان میفرماید: «وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ ذَلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَقُلُوبِهِنَّ؛ و هر گاه از زنان رسول متاعی میطلبید از پس پرده طلبید که حجاب برای آنکه دلهای شما و آنها پاک و پاکیزه بماند بهتر است»(احزاب/53)
این آیه «پرده» را به عنوان پوشش از دید نامحرمان مطرح کرده و به نقش حمایت معنوی پوشش اشاره میکند. در مواقعی که غرض عقلایی، مانند گرفتن وسیله در کار باشد، همسران پیامبر نباید مواجهه مستقیم با مردان نامحرم داشته باشند. «اطهر» صفت تفضیل به معنای پاکتر و پاکیزهتر، «قلوب» جمع قلب به معنای نفس و روان است و جمع آمدن آن به اعتبار مخاطبان است؛ یعنی درخواست چیزی از همسران پیامبر از پشت پرده، دلهای شما و دلهای آنها را از وسوسههای شیطانی پاکتر نگاه میدارد؛2 زیرا نگاه زن و مرد به یگدیگر در تحریک میل جنسی نقش زیادی دارد. این آیه اگر چه در مورد همسران پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم است، اما فلسفهای که برای این دستور بیان شده عمومیت دارد.
3- کیفیت و نحوه حضور زنان در محیط مختلط: بعد از آنکه اولویت عدم اختلاط با نامحرم بیان شد، در مرحله بعد کیفیت و نحوه حضور زنان در محیط مختلط را در دو آیه بیان میکند. ابتدا در آیه 31 سوره نور حداقل حجاب را بیان میفرماید: « وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ؛ زنان باید سینه و بر و دوش خود را با مقنعه بپوشانند» زنان عرب معمولًا پيراهنهايى مىپوشيدند كه گريبانهايشان باز بود، دور گردن و سينه را نمىپوشانيد. روسريهايى هم كه روى سر خود مىانداختند از پشت سر مىآويختند (همان طورى كه الآن بين مردان عرب متداول است)، قهراً گوشها، بناگوشها، گوشوارهها، جلو سينه و گردن نمايان مىشد. اين آيه نازل شد و به زنان دستور داد كه بايد قسمت آويخته همان روسريها را از دو طرف روى سينه و گريبان خود بيفكنند تا قسمتهاى ياد شده پوشيده گردد.3
سپس در آیه 59 سوره احزاب دستور به حجاب کامل میدهد و میفرماید:«يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ؛ ای پیغمبر (گرامی) به زنان و دختران خود و زنان مؤمنان بگو که خویشتن را به چادر فرو پوشند، که این کار برای اینکه آنها (به عفّت و حرّیت) شناخته شوند تا از تعرض و جسارت (هوس رانان) آزار نکشند بسیار نزدیکتر است »
جلباب در لغت به معنای جامهای گشاد مثل ملحفه است.4 فعل یدنین با حرف «علی» به کار رفته که علاوه بر معنای اصلی خود، معنای گستردگی و پهن شدن نیز دارد. پس جمله « يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ» به معنای دربرکردن جامه وسیع و بر خود گستراندن آن است.
👇👇👇