🎼🎼🎼🎼🎼🎼🎼🎼🎼🎼🎼🎼
❇️ درس دوم ❇️
💠آشنایی با مقامات
♦️
قسمت اوّل
🎼 مقام بيات
💢 درخصوص معنای لغوی اين مقام عده ای معتقدند، واژه ای ترکی و به معنای غم ياغمگين است. عده ای ديگر می گويند، طايفه و قبيله ای از ترکمن است و عده ای اصل اين کلمه را « به ياد » می دانند، مانند به ياد خداوندمتعال، به ياد پيامبر گرامی اسلام (ص) و به ياد حضرت فاطمه زهرا (س) و ...
🔅اين مقام، اولين مقامی است که عموم قاريان در آغاز تلاوت از آن استفاده می کنند و در ميان الحان، تنها مقامی است که در سه سطح، بيات شروع ( محدوده قرار )، توسط ( محدوده های جواب و جواب جواب ) و فرود ( پايان تلاوت ) اجرا می شود.
🔹مقام بيات که به "ام النّغمات" يا "ام المقامات" معروف است، زير شاخه ها ، فرعیات و گوشه های زیادی دارد که برخی از آنها عبارت اند از :
صافی، ابراهيمی، کرد، مصری، شور، حسينی، دشتی، نوا، محير، دوکا (یا دوگاه)، رمل و... .
🔸اساتید لحن در مورد تأثيرات اين مقام معتقدند، بيات آرامش همراه با غم را به تصوير می کشد، به آگاه ساختن شنونده گرايش دارد و از روزگاران گذشته صحبت می کند.
بيات ویژگی منحصر به فرد و به غايت پر سوز و تأثير گزاری دارد که ضمن ايجاد حزنی خاص در شنونده، وی را به تدبّر دعوت می کند.
🔹از ميان قاريان مشهورجهان، استاد مصطفی اسماعيل که به خاطر مهارت و تبحّر در اجرای نغمات و تجسّم عینی مفاهيم عميق قرآن در ذهن شنونده، از ديدگاه اهل فن به عنوان يگانه مُقرِئ قرآن معروف شده، استاد بلامنازع مقام بيات است.
🔰تطبیق مقام بیات با مضامین آیات قرآن:
مقام بیات چون از مقام های بسیار زیبا و دارای لطافتی خاص است، در بیشتر مضامین کاربرد دارد .
از جمله : لطافت و زیبایی اخلاق الهی ، حُزن از عدم تزکیه نفس، عشق به لقاء الله، محبت و عشق به ایمان ، حُزن از نبودن در زمره مؤمنین، عنایت حق تعالی نسبت به هدایت بندگانش، لطف و رحمت رسول اکرم ، زیبایی و لطافت توحید ، حُزن از عدم معرفت
و ... .
از بهترين محل های اجرای مقام بيات، علاوه بر ابتدا و انتهای تلاوت، آیاتی با مضامين دعا، حکايت و پند و اندرز هستند.
🔰مقاماتی که به بیات وصل می شوند :
🔸پس از بيات می توان مقامات صبا، رست، حجاز و نهاوند را اجرا کرد. می توان بيات را با رست و صبا ترکيب ساخت. اگر بيات در اوج اجرا شود، رفتن به صبا بهتر و اگر در گام پايين صوت اجرا شود، منتقل شدن به مقام رست ارجح است.
🔶يکي از مهم ترين مشخصات مقام بيات که گسترده ترينِ مقامات است، در حين اجراء اين است که مستمعين را به تشويق قاری قرآن وا می دارد.
🔷نحوه اجرای اين مقام در ميان قاريان مشهور متفاوت است.
عده ای هم چون استاد شحات محمد انوار، فقط بيات شروع را در ابتدای تلاوت به کار می گيرند و سپس وارد مقامات ديگر می شوند و در ميان يا پايان تلاوت خود، به اجرای ساير محدوده های اين مقام می پردازند.
گروه دوم همچون استاد مصطفی اسماعيل، تمامی محدوده های بيات را به صورت مبسوط در ابتدای تلاوت اجرا می کنند از طريق زير شاخه فرود بیات قرائت خود را به پايان می رساند.
گروه سوم همانند استاد عبدالباسط و استاد عبدالعزيز حصان، در هر موقعیتی از تلاوت که اراده کنند، به اين مقام منتقل می شوند و آن را اجراء می کنند.
✅ بطورکلی می توان گفت، مقام بيات، پايه و پيش درآمد ساير مقامات است و قاری ای که بتواند نسبت به اين مقام شناخت بيش تر کسب کند و هم چنين در اجراء مسلط تر عمل کند، به طور يقين تلاوت موفق تری خواهد داشت.
🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅🔅
صحبت پایانی این بخش :
💢 مقام بیات به طور معمول به عنوان اولین مقامی است که از آن در تلاوت قرآن استفاده می شود.قالب قراء بزرگ، ابتدا تلاوتشان از مقام بیات شروع می کنند. گرچه در این مورد استثنائاتی نیز وجود دارد.
🔸بنابراین به دلیل اینکه معمولاً شروع و پایان تلاوت با مقام بیات اجراء می شود، مهم ترین مقام به حساب می آید و بسیار کاربرد دارد. علی الخصوص در بعضی سبک ها مثل سبک مصطفی اسماعیل که این مقام بسیار اجراء شده است.
♦️در مصاحبه با خودِ استاد مصطفی اسماعیل،ایشان اظهار داشتند :
«قاری ای قوی و برتر است که بتواند 20 الی 25 دقیقه در مقام بیات تلاوت کند بدون اینکه تکراری داشته باشند.
کانال رسمی نورالقــ♥ــرآن
🆔
@nouralquran