#تفسیر #نمونه #سوره_انسان #انسان #دهر #مکارم_شیرازی
نگاشت (15)
إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا(9)إِنَّا نَخَافُ مِنْ رَبِّنَا يَوْمًا عَبُوسًا قَمْطَرِيرًا(10)
(و می‌گویند:) ما شما را بخاطر خدا اطعام می‌کنیم، و هیچ پاداش و سپاسی از شما نمی‌خواهیم!(9)ما از پروردگارمان خائفیم در آن روزی که عبوس و سخت است!(10)
🌱🌱🌱
چهارمين عمل بر جسته ابرار را اخلاص می‌شمرد، و می‌فرمايد:" آنها می‌گويند ما شما را تنها برای خدا اطعام می‌كنيم، نه پاداشی از شما می‌خواهيم و نه تشكری" (إِنَّما نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزاءً وَ لا شُكُوراً).
اين برنامه منحصر به مساله اطعام نيست كه تمام اعمالشان مخلصانه و برای ذات پاك خداوند است و هيچ چشمداشتی به پاداش مردم و حتی تقدير و تشكر آنها نيست، و اصولا در اسلام ارزش عمل به خلوص نيت است، و گرنه اعمالی كه انگيزه‌های غير الهی داشته باشد، خواه رياكارانه باشد، و يا به خاطر هوای نفس، و يا تشكر و قدردانی مردم، يا پاداش مادی، و هيچگونه ارزش معنوی و الهی ندارد، و حديث مشهور پيغمبر اكرم ص
لا عمل الا بالنية و انما الاعمال بالنيات
اشاره به همين معنی است.
منظور از" وجه اللَّه" همان ذات خدا است، و گرنه خدا" صورت" جسمانی ندارد، و اين همان چيزی است كه در ساير آيات قرآن نيز روی آن تكيه و تاكيد شده است، در آيه ۲۷۲ بقره می‌خوانيم: وَ ما تُنْفِقُونَ إِلَّا ابْتِغاءَ وَجْهِ اللَّهِ:" شما جز برای خداوند انفاق نكنيد" و در آيه ۲۸ سوره كهف در توصيف همنشينان شايسته پيامبر ص چنين آمده است: وَ اصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَ الْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ:" با كسانی باش كه پروردگار خود را صبح و شام می‌خوانند، و تنها ذات او را می‌طلبند".
🔅🔅🔅
و در آخرين توصيف" ابرار" می‌فرمايد:" آنها می‌گويند: ما از پروردگارمان خائفيم از آن روز كه عبوس و شديد است" (إِنَّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا يَوْماً عَبُوساً قَمْطَرِيراً).
اين سخن ممكن است زبان حال" ابرار" باشد يا زبان قال آنها.
تعبير از روز قيامت به روز" عبوس" و" سخت" با اينكه عبوس از صفات انسان است و به كسی می‌گويند كه قيافه‌اش را در هم كشيده، به خاطر تاكيد بر وضع وحشتناك آن روز است، يعنی آن قدر حوادث آن روز سخت و ناراحت كننده است كه نه تنها انسانها در آن روز عبوسند بلكه گويی خود آن روز نيز عبوس است.
در اينكه" قمطرير" از چه ماده‌ای گرفته شده؟ در ميان مفسران و ارباب لغت گفتگو است، بعضی آن را از" قمطر" می‌دانند، و بعضی آن را مشتق از ماده" قطر" (بر وزن مرغ) و ميم را زائده می‌دانند.
ولی مشهور همان اول است كه به معنی شديد و عبوس است. در اينجا سؤالی پيش می‌آيد و آن اينكه اگر" ابرار" تنها برای ذات پاك خدا كار می‌كنند پس چرا می‌گويند ما از عذاب روز قيامت بيمناكيم، آيا انگيزه الهی، با انگيزه ترس از عذاب قيامت، سازگار است؟! اما با توجه به يك نكته پاسخ اين سؤال روشن می‌شود، و آن اين كه آنها به هر حال به خاطر خدا گام بر می‌دارند، و اگر از عذاب قيامت می‌ترسند به خاطر آن است كه عذاب الهی است، و اگر به نعمتهای بهشت علاقه دارند چون اين نعمتها از ناحيه او است، و اين همان چيزی است كه در باب" نيت عبادت" در فقه مطرح است كه می‌گويند: قصد قربت در عبادات منافات با انگيزه علاقه به ثواب، و ترس از عقاب، و يا حتی كسب مواهب مادی اين دنيا از سوی خداوند (مانند نماز استسقا برای نزول باران) ندارد، زيرا همه اينها بازگشت به خداوند می‌كند، و به اصطلاح از قبيل" داعی بر داعی" است، هر چند مرحله عالی عبادت اين است كه علاقه به نعمتهای بهشت و ترس از عذاب دوزخ نيز انگيزه آن نباشد بلكه يك پارچه به عنوان" حبا للَّه" انجام گيرد.
تعبير به" إِنَّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا يَوْماً عَبُوساً قَمْطَرِيراً" نيز شاهد بر اين است كه اين خوف نيز خوف از پروردگار است.
نكته قابل توجه اينكه دومين وصف از اوصاف پنجگانه، و پنجمين وصف هر دو مساله خوف است، با اين تفاوت كه در اولی تنها سخن از خوف روز قيامت است و در دومی خوف از پروردگار در روز قيامت، در يك مورد روز قيامت چنين توصيف شده كه شر آن گسترده است و در مورد ديگر عبوس و شديد است كه در واقع يكی گستردگی آن را می‌رساند و ديگری گستردگی كيفی را.
ادامه دارد....
🌷🌷🌷
قدر #وقت ار نشناسد دل و کاری نکند
بس #خجالت که از این حاصل ایام برد
🔅 تفسير و قرآن پژوهی
@rahighemakhtoom