. انسانی که با رشد نسبی شخصیت توانسته است دیگر انسان‌ها را هم مانند خود درک کرده و زندگی خود را بر مبنای اصول و قوانینی قرار داده، و هماهنگی با زندگی دیگر انسان‌ها را پذیرفته و لذایذ و آلام و بایستگی‌ها و شایستگی‌های آنان را با مقایسه با خویشتن به حساب آورده و برای مراعات حال آنان بر مبنای اصول و قوانین، در درون خود احساس تعهد می‌نماید، دارای کرامت انسانی - الهی است. چنین انسانی از لحاظ شخصیت و تعهدی که برای عمل به مقداری اصول و قوانین پذیرفته است، کامل‌تر و در نتیجه از کرامت بیشتری برخوردار می‌باشد. دلیل افزایش کرامت این‌گونه انسان‌ها، به اضافۀ حکم عقل به تلازم مقدار ارزش با کرامت طبیعی، جملۀ معروف امام حسین(ع) در روز عاشورا به سپاهیان خودباخته و پلید عمربن سعد است که فرمود: «اگر برای شما دینی نیست، (یعنی معتقد به دینی نيستید) و از معاد نمی‌ترسید، اقلاً آزادگانی در دنیا باشید». آن حضرت لزوم مراعات تعهدهای عرفی و اجتماعی ثابت‌شده در فرهنگ عمومی آن مردم را برای آنان گوشزد فرموده و تذکر می‌دهد که اگر هم پای‌بند دین نیستید و برای شما روز مجازاتی مطرح نیست، اقلاً اصل عدم تعدی در جنگ بر زنان و کودکان را که مورد قبول و تعهد همۀ شماست، مراعات نمایید. سرور شهیدان و قهرمان داستان بی‌نظیر نینوا، این اشخاص را که تعهد به اصول و قوانینی دارند دارای حرمت و عمل‌کنندگان به آن تعهد را «احرار» می‌نامد و قطعی است که تا انسان از درجۀ پست تمایلات و هواهای حیوانی خود بالاتر نرود، به مقام آزادگی که فقط با عمل به تعهدهای مفید زندگی تحقق پیدا می‌کند، نائل نمی‌گردد. 🔅تفسير و قرأن پژوهی @rahighemakhtoom