مهمانان ناخوانده نقده عاملان جنگ خونین ۳ روزه! -بی‌تردید منازعه نقده، یک توطئه بین‌المللی بود که پشت پرده آن، از سوی ایادی استکبار و بازماندگان دودمان پهلوی سازماندهی و هدایت می‌شد. طی سه روز درگیری در این شهر، نزدیک به ۵۰ نفر شهید، تعدادی مجروح و نزدیک به هزار نفر از اهالی ترک منطقه اعم از زن و مرد، در دسته‌های مختلف، به دست قوای مهاجم اسیر شدند که روز‌ها و هفته‌ها در اسارت ماندند و بعد‌ها آزاد شدند! با این همه و در نهایت، این اجساد مردم مظلوم و بی‌دفاع نقده بود که در خیابان‌ها و خانه‌ها خودنمایی می‌کرد! - عواملی نظیر تمدن و تاریخ کهن، ژئوپلیتیک خاص، مهاجرت و ترکیب جمعیتی مختلف، تنوع قومی و مذهبی، دخالت ایادی خارجی، منابع، ثروت‌های طبیعی و...، استان آذربایجان‌غربی را به یکی از کانون‌های تنش، بحران و منازعات در طول تاریخ تبدیل کرده است. حوادث و مناقشات مربوط به ماجرای شیخ عبیدالله شمزینی، اسماعیل آقا سیمیتقو، جیلوها، ارامنه و...، نمونه‌هایی از تجاوز‌ها و ظلم‌های تاریخی است که رخ داده است. با این همه و به رغم تفاوت‌ها، تنوع و تضاد‌های مذهبی و قومی، زندگی و روابط مسالمت آمیز در بین ساکنان این خطه از کشورمان وجود داشته و روح مصالحه و همزیستی، در آن جاری است. بستر‌های آغاز جنگ در نقده، در آغازین بهار انقلاب اسلامی پس از اعدام قاضی محمد، رهبر سیاسی حزب دموکرات کردستان توسط حکومت پهلوی در ۱۰ فروردین ۱۳۲۶در مهاباد، گروه‌های تجزیه‌طلب کرد، سه دهه را در انفعال سیاسی سپری کردند! فعالیت‌های آنها، به برگزاری میتینگ‌ها و نشست‌های حزبی محدود شد. اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و با توجه به اوضاع آشفته و ناآرام روز‌های آغازین حکومت نوپای جمهوری اسلامی، اعضای حزب دموکرات با استفاده از فرصت پیش آمده، با تحریک احساسات ناسیونالیستی و خشونت قومی، به دنبال تحقق آمال دیرینه خود بودند. موقعیت جغرافیای سیاسی و نظامی شهرستان نقده، از عوامل مهم توجه حزب دموکرات کردستان نسبت به تصرف یا کنترل این شهر بوده و موجب بروز جنگ نقده در ۳۱ فروردین ۱۳۵۸ گشت. در چهارم فروردین ۱۳۵۸، دولت موقت اجازه داد تا جسد ملامصطفی بارزانی، رهبر جنبش ملی‌گرای کردستان عراق از کرج به بخش اشنویه نقده منتقل و در آنجا دفن شود. از این رو جمعی از متنفذان محلی و روحانیون شیعه و سنی منطقه نیز در این مراسم شرکت کردند.۱ --غارت پادگان مهاباد، به مثابه اولین گام! بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، برای اداره امور شهر نقده، ابتدا کمیته مشترکی اعم از کرد و ترک تشکیل شد، ولی به دنبال شروع فعالیت گروه‌ها و احزاب جدایی‌طلب، از جمله حزب دموکرات کردستان- که اساساً حزبی مارکسیستی و لنینستی بود- در مناطق کردنشین جنوب غرب آذربایجان، با تبلیغات نفاق‌آمیز و شدید قوم‌گرایی کردی از طریق رادیو و نشریات حزب یاد شده در نقده، به دو کمیته مجزای ترک و کرد منفک شد و فضای ملتهب تعصب آمیز قومی، به شکل مضاعف بر منطقه حاکم شد. بعد از خلع سلاح ژاندارمری نقده در تاریخ ۲۳/۱۱/۱۳۵۷ و مسلح شدن عده‌ای از افراد، وضعیت شهر رو به بی‌نظمی بیشتری رفت. به هرروی، چند روزی از پیروزی انقلاب اسلامی نگذشته بود که حزب دموکرات در ۳۰ بهمن ۱۳۵۷، به رهبری عبدالرحمن قاسملو، فعال سیاسی چپ و از رهبران حزب دموکرات کردستان، پادگان مهاباد را محاصره و سلاح‌های ارتش را -که در حدود ۳۶ هزار قبضه اسلحه، اقسام توپ جنگی، تانک و خودروی نظامی بود- غارت کردند و طی آن سرتیپ پزشک‌پور، فرمانده پادگان را ترور و مجروح کردند! غنی بلوریان از اعضای حزب دموکرات در خاطراتش می‌نویسد: «دکتر قاسملو لحظه به لحظه با اشخاص تماس می‌گرفت و نقشه اشغال پادگان را می‌کشید. قاسملو معتقد بود که آنجا (یعنی پادگان مهاباد) مرکز شر است و باید جمع‌آوری شود.» ۲ تلاش نا‌موفق حزب دموکرات برای تصرف پادگان‌های جلدیان و پسوه بعد از تصرف پادگان مهاباد توسط مزدوران قاسملو، نیرو‌های حزب از طریق مهاباد، از مسیر جاده نقده به پیرانشهر، به قصد تصرف و غارت پادگان‌های جلدیان و پسوه حرکت کردند. در آن زمان در پادگان جلدیان، ۲۷ نفر از پرسنل باقی مانده بود، که برای تأمین کسری نیرو‌ها از اهالی غیرنظامی نقده، جهت حفظ این پادگان‌ها کمک گرفته شد. دفاع شجاعانه مردم غیور منطقه، مانع از تصرف پادگان شد. روزنامه کیهان طی مصاحبه‌ای با فرمانده پادگان می‌نویسد: «حدود ۵۰۰نفر از افراد مسلح وابسته به حزب دموکرات، به پادگان جلدیان حمله کرده‌اند. در جریان این حمله، یک نفر شهید، سه نفر مجروح و سه نفر اسیر شدند که دو تن از آنان دانش‌آموزان۲۰ و ۱۸ و یک نفر از او