قرآن كريم، شهيدان را بهره مند از رزق حَسَن مي داند. بهره مندي از رزق حسن به ويژه درباره كساني كه در راه ياري دين خدا و هجرت براي فراگيري معرفت الهي، اعم از حركت به سوي جبهه يا هجرت علمي و مانند آن، كشته شوند يا بميرند، در قرآن كريم به صراحت بيان شده است: «وَ الَّذِينَ هاجَرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ ماتُوا لَيَرْزُقَنَّهُمُ اللَّهُ رِزْقاً حَسَناً وَ إِنَّ اللَّهَ لَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ».[27]ممكن است همه اينان اصطلاحاً «شهيد» خوانده نشوند و حكم فقهي همه آنان در غسل و كفن يكسان نباشد؛ ليكن حكم كلامي همه آنها به لحاظ اصل اجر و برخورداري از رزق حسن، يكسان است، هر چند اختلاف درجه محفوظ است. در بهره مندي از «رزق حَسَن»، كسي سهيم «شهيد» و مانند او نيست؛ به اين بيان كه خداي سبحان هنگام يادآوري نعمتهاي مادي، با تعبيرهايي كه متضمنّ هشدار و تأديبي محترمانه است، انسان و دام را در بهره وري از آن نعمتها در كنار يكديگر و مشترك قرار داده و به طور ضمني هشدار مي دهد كه انسان هاي سرگرم به نعمتهاي دنيايي با پست تر از خود، يعني دامها يكسان است: «الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ مَهْداً وَ سَلَكَ لَكُمْ فِيها سُبُلاً وَ أَنْزَلَ مِنَ أَزْواجاً مِنْ نَباتٍ شَتَّى كُلُوا وَ ارْعَوْا أَنْعامَكُم»؛[28] اما هنگام برشمردن و بيان نعمت هاي معنوي و اخروي، در قرآن كريم هيچ گاه چنين تعبيري نيامده است. امكان ادراك حيات شهيدان: خداي سبحان در پايان آيه شريفه مورد بحث مي فرمايد: شما اين مطلب دقيق، يعني حيات شهيدان را ادراك نمي كنيد: «.... وَ لكِنْ لا تَشْعُرُونَ»،[29] «لا تَشْعُرُونَ» به معناي محال بودن فهم حيات شهيدان يا قابل توجه نبودن آن نيست، بلكه بدين معناست كه بيشتر شما نمي دانيد، نظير آنچه در باره تسبيح همگاني موجودات آمده است: «وَ إِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لكِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ»[30] و مقصود محال بودن ادراك تسييح موجودات نيست، بلكه منظور آن است كه اكثر افراد نمي دانند و گرنه او حدي از انسانها نه تنها مي دانند، بلكه صداي تسبيح موجودات را نيز مي شنوند. حيات شهيدان كه خداي سبحان در باره آن فرمود: «وَ لكِنْ لا تَشْعُرُونَ» نيز اين گونه است؛ يعني بيشتر انسان ها آن را نمي دانند و گرنه اولياي الهي، شهيدان را زنده مي دانند و شاهد حيات آنان هستند. پي نوشت ها [1] سوره‌آل عمران، آيه 144. [2] سوره آل عمران، آيه‌158. [3] مفردات، ص 655، «ق ت ل». [4] الكافي، ج 3، ص 242؛ بحارالانوار، ج 8 ، ص 309 و 318. [5] سوره بقره، آيه 104. [6] سوره آل عمران، آيه 169. [7] سوره فاطر، آيه 22. [8] سوره مريم، آيه 23. [9] سوره مريم آيه 31. [10] مصباح المتهجّد؛ مفاتيح الجنان ، زيارت شهداي كربلا. [11] سوره آل عمران، آيه 144. [12] سوره آل عمران ، آيه 157. [13] سوره حج، آيه 58. [14] سوره ملك، آيه 2. [15] سوره زمر، آيه 42. [16] سوره انعام، آيه 61. [17] سوره آل عمران، آيه 185. [18] سوره انبياء، آيه 34. [19] سوره آل عمران، آيه 144. [20] نهج البلاغه، خطبه 5. [21] سوره آل عمران، آيه 169. [22] سوره انفطار، آيه 13. [23] سوره شعراء، آيه 84. [24] جامع البيان، ج 2، ص 43. [25] سوره نمل، آيه 88. [26] سوره نحل، آيه 32. [27] سوره حج، آيه 58. [28] سوره طه، آيات 54ـ53. [29] از ادراكِ نكته دقيق كه مانند موهاي باريك ظريف است با تعبير «شعور» ياد مي شود كه ريشه آن «شَعْر» (مو) است. [30] سوره اسراء، آيه 44. 🇮🇷 کانال ارائه محتوای روایتگری 👇 @ravianerohani