صحبت هایی در مورد فساد مالی بنیاد پهلوی
در یکی از گزارشهای سفارت آمریکا مربوط به خرداد 1351، درباره فساد موجود در بنیاد پهلوی آمده است: «این سازمان مالک هتلها، رستورانها و سهامهای بسیاری در شرکتهای متعددی میباشد. از میان مسائل یاد شده نقش آن در بخشهای دارویی (مؤسسه رفاهی داروپخش) و کارخانجات پنبه نسوز و سیمان بیشتر است. این بنیاد 50 درصد تولیدات سیمان را کنترل میکند... بنیاد درآمد فزایندهای دارد که ظاهراً صرف امور خیریهای که بنیاد مدعی بود به خاطر آن تشکیل یافته است میشود ولی رقمی در حدود 20 تا 40 درصد این درآمد به اعضای خانواده سلطنتی میرسد.»
آنتونی پارسونز، سفیر وقت انگلیس در ایران درباره فسادهای مالی بنیاد پهلوی میگوید: «یکی دیگر از سازمانهای نیمه دولتی که نقش مهمی در حیات ملی ایفا مینمود و سوژهای برای افتراها و اتهامات سیاسی هم به شمار میآمد، «بنیاد پهلوی» بود. این تشکیلات نیز که مستقل از دولت مرکزی بود، به بسیاری از حوزههای اقتصادی، چه در داخل کشور و چه خارج از آن، چنگ انداخته بود... در اصل این بنیاد به همراه بانک خود (بانک عمران)، به منظور استفاده بهینه از سود حاصل از فروش املاک سلطنتی به وجود آمده بود، اما بعدها بنیاد زمینه فعالیتهای خود را گسترش داده و در امور صنعتی، هتل سازی، خانه سازی و خدمات رسانی سرمایه گذاری کرد و علی الظاهر سود حاصل از این فعالیتها را به خدمات اجتماعی، کمک به دانشجویان بورسیه دانشگاههای خارج از کشور و این قبیل کارهای خوب اختصاص داده بود... غیرممکن است دریابیم که بنیاد دقیقاً چگونه عمل میکرد و چه انتقاداتی بر آن وارد بود. تردیدی نیست که این بنیاد بعضی کارهای خوب هم انجام داده و باید عده زیادی از فعالیت آن سود برده باشند.»
با اوجگیری انقلاب، سوءاستفادههای مالی بنیاد پهلوی آشکارتر شد و دربار نیز کوشید تا آن فسادهای مالی را کماکان سرپوشیده نگاه دارد. بخش فارسی رادیو صدای ملی در 27 شهریور 1357 با اشاره به مراودات پنهانی شرکت ملی نفت ایران و بنیاد پهلوی، بخشی از این فسادهای مالی را افشا کرد. این رسانه همچنین اعلام نمود: «از زمانی که مبارزات مردم اوج گرفته، داراییهای نامشروع دربار به خطر افتاده و شاه برای نجات آنها به تکاپو افتاده و از جمله چنانکه گفتیم پای شرکت ملی نفت را نیز به میان کشیده است.» این رادیو اضافه کرد: «مقامات درباری شرکت نفت واقعیت را از مردم پنهان میکند و معاملاتی را انجام داده و مبالغی را که به دربار پرداختهاند منتشر نمیسازند و فقط برای رد گم کردن ادعا میکنند که شرکت ملی نفت ایران گویا برای افزایش درآمد خویش در رشتههای غیر نفتی نیز سرمایهگذاری میکند. این رشتههای غیر نفتی بهانهای است برای گرفتن جای بنیاد پهلوی تا داراییهای شاه آزاد شده و به خارج انتقال پیدا کند.»
به گزارش بولتن محرمانه ساواک، بخش فارسی رادیو میهن پرستان نیز درباره فسادهای مالی بنیاد پهلوی گفت: «یکی از مؤسسات هیولای غارتگر بنیاد پهلوی است. این مؤسسه به ظاهر خیریه در حقیقت چیزی جز اژدهای اقتصادی نیست که باند سرمایهدار و استعمارگر پهلوی آن را علم کردهاند و چنگهایش را در بسیاری از مؤسسات اقتصادی کشور دواندهاند.» این گزارش سپس فهرستی از داراییهای بنیاد پهلوی را برشمرد.
منبع:
مرکز اسناد انقلاب اسلامی
irdc ir/fa/news/6509/