بسمه تعالی شأنه شرح زیارت جامعه کبیره فقره شریف وَ مُنْتَهَي الْحِلْمِ قسمت 4 آیا می‌توان امام زمان را دید؟ «لَا تُدْرِكُهُ الْأَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصَارَ» (انعام، ۱۰۳). هیچ چشمی یارای دیدن ایشان را ندارد بلکه اوست که همه را می‌بیند. کسی نمی‌تواند خدا را ببیند. هر عارفی مدعی مشاهده‌ی خدا باشد باید او را تکذیب کرد و به او گفت شما خدا را تنزل داده‌ای و آن حقیقت را در قوه‌ی خیال خودت مشاهده کرده‌ای لذا پایه‌ی شهود ولو شهود توحیدی، قوه‌ی خیال و عقل توأمان است و چه بخواهیم چه نخواهیم اینگونه است. به همین خاطر است که می‌گویند علم شرافت دارد؛ علم می‌رود و خدا را در مراتب بالا و عوالم عقلانی مشاهده می‌کند. با این حال، آنچه که مشاهده می‌کند بالاخره چیزی در وعاء نفس ناطقه‌ی انسانی است لذا این مشاهده، خیال است مگر اینکه تمثل بی مثال برای او دست دهد که همان مطلوب ما است؛ اینکه شخصی، نظام هستی و حقیقت حق متعال را در موطن عقلانیت خودش شهود کند. اگر کسی حضرت بقیة الله الاعظم را در وعاء عقل خود، در فهم و معرفت خود شهود کند، شهود او شهود اتمّ است چه بخواهد چه نخواهد‌ و این، تفاوت در سلوک علمی و سلوک عملی است. قالباً مکاشفات و تمثل و شهود شخصی که صرفاً سلوک عملی بدون سلوک علمی دارد، در موطن خیال اوست و چنین شخصی، حقیقتی که در مرتبه‌ی علیا قرار دارد را پایین می‌کشد و آن را به سبب طهارتی که حاصل کرده است در خیال خود می‌بیند لکن مشاهده‌اش مقید است. اما اگر عکس این باشد و شخصی از پایین به بالا برود و رشد کند و پیوسته مجرد شود، از عالم خیال گذر کند و از عالم عقل نیز بگذرد، مشاهده‌ای راستین داشته است بنابراین حضرت فرمود هرکسی که ادعای مشاهده و ملاقات با امام زمان ارواحنا فداه را داشته باشد باید تکذیب شود. نکته‌ای در اینجا مطرح است: شخصی یقین به ملاقات حضرت دارد و دروغ نیز نگفته است؛ حضرات اهل‌بیت علیهم السلام فرموده‌اند که شیطان در صورت ما تمثل پیدا نمی‌کند و هر کس ما را ببیند، به راستی ما را دیده است. یکی از اساتید می‌فرمود دیدن حضرت امام زمان ارواحنا فداه در خواب عین بیداری است... با همه‌ی این تفاصیل، می‌توان چنین ادعایی را تکذیب نمود. در این تکذیب کردن، بایستی مراد ما از امام زمان، امام زمانِ مطلق باشد؛ تنها کسی که به امام زمان مطلق احاطه داشته باشد می‌تواند ایشان را ببیند؛ مُعرِّف، باید اجلای از معرَّف باشد. شخص باید از امام زمان بزرگتر باشد تا بتواند ادعای صادقی در دیدن امام داشته باشد که چنین چیزی نیز ممکن نیست. آیا مردم امیرالمؤمنین علیه السلام را دیدند؟ آیا مردمی که در عصر ائمه اطهار علیهم السلام بودند این حضرات را دیدند؟ بله، پیغمبر صلی الله علیه و آله بود که امیرالمؤمنین را دید. کجا؟ در سدرة المنتهی! لذا امام صادق علیه السلام در زیارت مطلقه ششم امیرالمؤمنین علیه السلام خطاب به مولا می‌فرماید: «السَّلامُ عَلَىٰ شَجَرَةِ طُوبَىٰ، وَسِدْرَةِ الْمُنْتَهىٰ...» سلام بر تو ای «سدرة المنتهی»! این عبارت به این معناست که غایت همه‌ی کمالات در نظام هستی شما هستی! امام غایت است لذا وقتی پیغمبر صلی الله علیه و آله به معراج رفت علی علیه السلام را دید... ادامه دارد التماس دعا صادقزاده